Goede bereikbaarheid is niet vanzelfsprekend, nu veel Nederlandse gemeenten te maken hebben met het afschalen van het openbaar vervoer en problemen in het doelgroepenvervoer. Dit bedreigt de leefbaarheid van dorps- en stadskernen en verkleint de kansen voor mensen om deel te nemen aan de samenleving.
Het concept van publieke mobiliteit kan uitkomst bieden door bestaande vervoersvormen – openbaar vervoer, doelgroepenvervoer, deelmobiliteit en aanvullende vervoersvormen – slimmer te organiseren en te combineren.
Praktijkvoorbeeld
Een middelgrote gemeente die we recentelijk hebben begeleid, zocht naar een gezamenlijk toekomstbeeld voor een publiek mobiliteitssysteem. Dit om voorbereid te zijn op de aanbesteding van een nieuwe ov-concessie en input te kunnen leveren op het programma van eisen. Om zowel ambtenaren als gemeentebestuurders hierop voor te bereiden, kozen we voor een pragmatische aanpak:
- Inventarisatie. Naast het in kaart brengen van alle huidige publieke mobiliteitsvormen, inclusief contractlooptijden (in het doelgroepenvervoer) en beschikbare gemeentebudgetten, inventariseerden we ook de doelen en visies van de gemeente, de decentrale ov-autoriteit en andere stakeholders. Verder keken we naar relevante ontwikkelingen, zoals plannen voor een nieuw ontwikkelingsgebied in de gemeente en de implicaties hiervan op de mobiliteitsvraag.
- Diagnose. Tijdens een beknopte diagnose brachten we bestaande knelpunten en kansen in kaart door middel van interviews en documentstudie. Hieruit kwam naar voren dat er behoefte is aan meer haltes in buitengebieden en snellere verbindingen tussen dorpen en steden. Ook de toegankelijkheid van het ov bleek een probleem, waardoor veel mensen afhankelijk zijn van het doelgroepenvervoer. Dit verhoogt de operationele druk op de vervoerders, wat negatieve gevolgen heeft voor de betrouwbaarheid van dit type vervoer.
- Richting geven. Om te achterhalen hoe de gemeente de bestaande knelpunten kan aanpakken, in lijn met haar doelen en visies en rekening houdend met relevante ontwikkelingen, schetsten we een toekomstbeeld voor het publieke mobiliteitssysteem in de gemeente. Daarbij keken we naar zowel de externe als interne ontsluiting en deden we het volgende voorstel: a) vervangen van een deel van de vaste buslijnen met een lage vervoersvraag door vraagafhankelijke, rolstoeltoegankelijke flexbusjes, b) toevoegen van haltepunten in de vorm van flex-haltepunten, en c) combineren van ov-reizigers en reizigers van het Wmo-vervoer in deze flexbusjes, door zowel deur-tot-deur- als halte-tot-haltevervoer aan te bieden. Ook beschreven we enkele scenario’s en wat deze zouden kunnen betekenen voor reizigers in de gemeente.
- Handelingsperspectief. Om de verdere discussie binnen de gemeente te faciliteren, maakten we een lijst met tactische en strategische keuzes die de gemeente zou moeten maken omtrent algemene eisen aan het publieke mobiliteitssysteem (zoals maximale reistijden, frequenties en maximale loopafstanden), inrichting van het publieke mobiliteitssysteem (zoals bedieningsgebieden, infrastructuur en type voertuigen) en governance en financiering van de verschillende vormen van publieke mobiliteit (bijvoorbeeld integratie van contracten in het doelgroepenvervoer).
Dankzij deze aanpak was de gemeente in staat om – zowel intern als extern – gericht de verdere discussie te voeren en een actieve rol te pakken in het verbeteren van de bereikbaarheid van de gemeente.
Elke gemeente heeft unieke mobiliteitsvraagstukken, ruimtelijke en sociale randvoorwaarden, en lokale initiatieven, wat een aanpak op maat vereist. Bij Berenschot denken we graag met u mee!