In juni is in de Tweede Kamer de Wet collectieve warmte behandeld. De wet vervangt onder andere de huidige ‘Niet Meer Dan Anders’-methode (NMDA) voor het bepalen van warmtetarieven door een kostprijs+-systeem. Deze nieuwe manier van tariefregulering kan nadelige gevolgen hebben voor huurders die worden aangesloten op een warmtenet.
BAK verdisconteerd
Onder het kostprijs+-systeem worden warmtetarieven voor eindgebruikers gebaseerd op de kosten en een (gereguleerde) winstmarge van het warmtenet waarop zij worden aangesloten. Binnen deze definitie van het systeem is dus geen onrendabele top mogelijk en betalen consumenten een eerlijk tarief gebaseerd op de daadwerkelijke kosten van het warmtenet. Doordat in theorie een onrendabele top ontbreekt, kan ook de bijdrage aansluitkosten (BAK) komen te vervallen. Het vastrecht wordt dan immers bepaald op basis van de kostprijs van het warmtenet inclusief de (gereguleerde) winstmarge van de exploitant van het warmtenet. In de praktijk kan het vastrecht zo hoger komen te liggen dan toen het nog gereguleerd werd onder het NMDA-principe. In feite wordt de BAK verdisconteerd in het vastrecht.
Andere kostenverdeling
Geen probleem zou je denken, maar de verdeling van deze kosten tussen actoren kan onder beide systemen – NMDA en kostprijs+ – wél gaan verschillen. Dit geldt vooral bij huurwoningen. Onder het NMDA-principe betaalde de verhuurder de BAK en de huurder het vastrecht. Omdat de BAK onder het kostprijs+-systeem verdisconteerd wordt in een hoger vastrecht, krijgt de huurder echter te maken met veel hogere jaarlijkse energiekosten terwijl deze geen zeggenschap heeft over aansluiting van de woning op een warmtenet.
Diverse oplossingsrichtingen
Om te voorkomen dat huurders de dupe worden van de nieuwe wet, zijn verschillende aanvullende opties mogelijk. Zo hebben woningcorporaties en sociale huurders bij sommige warmtenetten afspraken gemaakt over de splitsing van het vastrecht in een huurdersdeel en een verhuurdersdeel. Ook kan ervoor gekozen worden om kwetsbare doelgroepen te compenseren: door in te zoomen op huishoudens met een laag besteedbaar inkomen, kunnen zij worden beschermd. Verder kan een relatieve prijsgarantie ervoor zorgen dat de eindgebruiker niet meer betaalt dan bij alternatieve duurzame warmteopties.
Kortom, toepassing van de kostprijs+-methode kan leiden tot een hogere energierekening voor huurders, omdat zij indirect betalen voor een investering in hun huurhuis. Beleidsmakers dienen zich hiervan bewust te zijn en ook te weten dat bovengenoemde maatregelen klaarliggen. Zo kunnen ze voorkomen dat huurders de dupe worden van de nieuwe wet.
7 inzichten voor de energiesector
Bij Berenschot werken we actief mee aan de energietransitie binnen Nederland. Hierdoor doen we veel kennis en ervaring op binnen de energiesector en kennen we de laatste trends. In de reeks '7 inzichten' delen verschillende adviseurs de inzichten die zij het afgelopen jaar (2024) hebben opgedaan.