In Nederland wordt veel gas gebruikt, zo’n 30 miljard kuub (BCM) per jaar (2023). Het reduceren van dit gasverbruik is essentieel voor het realiseren van de nationale doelen om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Dit is een van de redenen dat Nederland ‘van het gas af’ gaat, althans zo veel mogelijk.
Er blijft namelijk nog steeds een deel gas nodig voor onder andere hogetemperatuurprocessen, als grondstof in de industrie, voor moeilijk te verduurzamen gebouwen, als brandstof in de mobiliteit, etc. Aan deze gasvraag zal in de toekomst moeten worden voldaan met duurzame gassen zoals groen gas.
Bijmengverplichting voor meer aanbod van groen gas
De overheid erkent het belang van groen gas en heeft daarom een productiedoelstelling gesteld van 2 BCM in 2030. Een flinke ambitie, gegeven de huidige productie van circa 0,23 BCM (2022). Om deze doelstelling te behalen, heeft het voormalig kabinet de bijmengverplichting aangekondigd. Door deze maatregel zal de vraag naar groen gas stijgen en daarmee ook de prijs.
Opwaarderen aantrekkelijke optie
Nadat biogas, dat vrijkomt bij vergisting van biomassa, is opgewaardeerd tot aardgaskwaliteit, heet het groen gas. Dit kan vervolgens worden ingevoed in het gasnet en door eindgebruikers precies hetzelfde worden ingezet als aardgas.
Andere mogelijkheden betreffen het direct inzetten van biogas. Dit kan bijvoorbeeld in een biogasketel in de industrie of bij een warmtekrachtkoppeling, waar warmte en elektriciteit worden geproduceerd. Dit gebeurt nu grotendeels ook al; ongeveer een derde van de energie uit biogas wordt ingezet als warmte, een derde als elektriciteit en een derde als groen gas.3 Door de waardestijging van groen gas worden deze alternatieve opties echter steeds minder aantrekkelijk en zal een deel van deze inzet verdwijnen en vervangen worden door opwaardering naar en invoeding van groen gas.
Impact op het gas- én elektriciteitsnet
Als steeds meer groen gas wordt ingevoed, moet de infrastructuur dit ook kunnen faciliteren. Dit blijkt nu al op sommige plekken niet meer mogelijk, omdat (ook) het gasnet niet is ingericht op decentrale opwek/invoeding. Daarnaast zal er met biogas-WKK’s ook stabiel (groen) aanbod van elektriciteit verdwijnen en tegelijkertijd de vraag naar elektriciteit voor opwaardeer- en invoedinstallaties toenemen. Hierdoor neemt de beschikbare afnamecapaciteit op het lokale elektriciteitsnet af.
De bijmengverplichting heeft als primair doel de ‘taart’ met biogasaanbod te laten groeien, maar zorgt er tevens voor dat het taartstuk voor groen gas groter wordt ten koste van elektriciteit en warmte. Beleidsmakers moeten oog hebben voor dit substitutie-effect en de omvang en het belang hiervan scherp hebben. Dit betreft met name het effect op het gas- én het elektriciteitsnet, waar capaciteitsbeperkingen steeds bepalender worden.
7 inzichten voor de energiesector
Bij Berenschot werken we actief mee aan de energietransitie binnen Nederland. Hierdoor doen we veel kennis en ervaring op binnen de energiesector en kennen we de laatste trends. In de reeks '7 inzichten' delen verschillende adviseurs de inzichten die zij het afgelopen jaar (2024) hebben opgedaan.