Een adequate materialiteitsmatrix communiceert de focus van het duurzaamheidsbeleid van een organisatie. Het biedt een overzicht van de hoog-materiële duurzaamheidsthema’s – essentiële thema’s die er werkelijk toe doen – waaraan de organisatie in haar handelen prioriteit geeft.
Zo geeft de verticale as aan hoeveel belang stakeholders hechten aan onderwerpen en toont de horizontale as de impact van onderwerpen op economisch vlak, milieu en maatschappij.
Met behulp van een materialiteitsanalyse kan een organisatie de duurzaamheidsonderwerpen die zij en haar stakeholders het belangrijkst achten, identificeren en prioriteren. In een dergelijke analyse, voorgeschreven door de Global Reporting Initiative (GRI)-richtlijnen, worden de belangen en visies van interne en externe stakeholders meegenomen.
Voordelen en kansen
De uitvoering van een materialiteitsanalyse biedt de volgende voordelen en kansen:
- De mogelijkheid om bedrijfsrisico's en (markt)kansen te analyseren. Een organisatie kan de inzichten uit de materialiteitsanalyse zo gebruiken om de (meerjaren)strategie te toetsen en waar nodig te herijken.
- Kennis en middelen voor het meten van verschillende prestaties (financieel, sociaal en milieu), te begrijpen op welke wijze de organisatie maatschappelijke waarde creëert (of vermindert) en dus beter kan voldoen aan eisen van belanghebbenden.
- Trends identificeren en daarop anticiperen. Zo is een organisatie in staat kansen in te schatten voor de ontwikkeling van nieuwe producten of diensten om daarmee de concurrentie voor te blijven.
- Inzichten voor MVO-verslagen of communicatie met individuele groepen belanghebbenden, zoals investeerders, partners, klanten of werknemers. Een organisatie kan zo voldoen aan de verwachtingen van belanghebbenden over haar duurzaamheidsrapportage.
- Middelen beter toewijzen, aan de hoog materiële thema’s. Op basis van de focusthema’s kan een organisatie gewenste prestatie-indicatoren opstellen en daarop sturen.
Kortom, de uitkomst van een materialiteitsanalyse biedt belangrijke input voor een rapportage over duurzaamheid en sturing op de hoog-materiële thema’s van de organisatie.
Adequate afweging
Keuzes maken voor een beperkt aantal hoog materiële thema’s is essentieel én in de praktijk een uitdaging. Soms bestaat er namelijk een kloof tussen de belangen van verschillende externe en interne belanghebbenden en hebben zij hoge verwachtingen van de materialiteitsmatrix. Zo hechten investeerders waarde aan wendbaarheid, medewerkers aan zaken als kwaliteitsmanagement, klantvertrouwen en loyaliteit en klanten aan excellente producten en diensten en onderwerpen gerelateerd aan klimaatverandering. Voor een organisatie is het de kunst een adequate afweging te maken en een aantal focusthema’s te kiezen die bijdragen aan haar prestaties. Focus an sich helpt overigens al bij het verbeteren van prestaties.
Drie stappen
De uitvoering van een materialiteitsanalyse kent drie stappen:
Stap 1. Identificeren te toetsen onderwerpen: Deze thema’s zijn vaak afkomstig uit een breed aantal richtlijnen, zoals de Sustainable Development Goals, Global Reporting Initiative, United Nations Guiding Principles, Transparantiebenchmark en de meerjarenstrategie van de organisatie zelf. De longlist van onderwerpen wordt teruggebracht tot een korter, divers overzicht van thema’s.
Stap 2. Prioriteren: de organisatie legt de shortlist van thema’s voor aan haar belangrijkste interne en externe stakeholdergroepen, waaronder klanten en medewerkers, leveranciers, overheidsinstanties en maatschappelijke organisaties. Zij worden bevraagd op de impact van die onderwerpen op de organisatie, de grootste leiderschapskansen en risico’s, alsook de impact van die onderwerpen op de maatschappij, en welke onderwerpen van invloed zijn op hun mening over de organisatie en hun beslissing om in de organisatie te investeren.
Stap 3. Valideren: aan de hand van de onderzoeksresultaten worden alle onderwerpen in een conceptmatrix geplot. Doorgaans volgt hierna een review door de directie of een duurzaamheidsteam, om de relatieve materialiteit van de onderwerpen te valideren.
Lees verder
Dit artikel is januari 2022 geschreven, inmiddels is er een nieuw artikel verschenen over de materialiteitsmatrix. Lees het nieuwe artikel hier.
Een (dubbele) materialiteitsanalyse is onderdeel van de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Lees meer over hoe u CSRD ready kan worden.