December vorig jaar presenteerde de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) samen met Zorginstituut Nederland (ZIN) haar adviesrapport ‘Samenwerken aan passende zorg: de toekomst is nú', om het ‘koekoeksjong’ wat de zorg is geworden een halt toe te roepen. Half augustus schreef minister Van Ark al in een Kamerbrief dat ondanks de impact van COVID-19 de afspraken uit het hoofdlijnenakkoord blijven staan. Dit herhaalde ze nogmaals in het Algemeen Overleg van afgelopen november. Het moge duidelijk zijn: de druk op zorgorganisaties blijft onverminderd hoog.
Een punt achter vrijblijvendheid
Het advies van de NZa en ZIN zet ‘een punt achter de vrijblijvendheid die heerst in de zorg en die uitgaat van de gedachte dat alles wat kan, vergoed moet worden. Het is tijd voor samenwerking op basis van harde afspraken’, aldus bestuursvoorzitters Marian Kaljouw en Sjaak Wijma van de NZa c.q. ZIN.
Vervangen, verplaatsen en voorkomen van zorg
Juiste zorg op de juiste plek (JZOJP) moet een belangrijk principe worden voor passende zorg en daarmee voor de toekomst van zorgorganisaties en regio’s. Veel regio’s zijn al proactief in gesprek over het vervangen, verplaatsen en voorkomen van zorg.[1] Naast deze regiodialogen dringt zich echter ook de vraag op hoe je als zelfstandige organisatie komt tot het definiëren van JZOJP. Deze vraag wordt vaak (nog) niet beantwoord. Zo onderschrijft ook de NZa in haar recentelijk gepubliceerde Monitor contracten medisch-specialistische zorg 2019, waaruit blijkt dat in driekwart van de contracten met geen woord wordt gesproken over JZOJP.[2]
Vijf centrale vragen
Wij verwachten dat deze vraag de komende periode hoger op de agenda zal komen te staan van zorgorganisaties en netwerken én steeds vaker gesprekspunt wordt in de jaarlijkse onderhandeling met de zorgverzekeraar. Daarom ontwikkelden we een model met vijf vragen, dat zorginstellingen helpt JZOJP te definiëren. En, belangrijker nog, hoe ze dit effectief kunnen implementeren voor een organisatieonderdeel.
Ons model gaat uit van vijf centrale vragen die zorginstellingen zich zouden moeten stellen:
- Wat is de strategische noodzaak voor JZOJP?
- Wie moet er betrokken worden?
- Welke gegevens zijn relevant?
- Wat zijn de conclusies over JZOJP?
- Welke keuzes gaan onze ambities waarmaken?
Na het beantwoorden van deze vijf vragen kan een doelgerichte implementatie volgen, aan de hand van bekende verbeter- en managementmodellen. Denk aan Lean Six Sigma, waardegedreven zorg, integraal capaciteitsmanagement en zorgpadontwikkeling.
Breed toepasbaar
In onze ogen is het model breed toepasbaar: bij het definiëren van de regiovisie, het opbouwen van bewijslast in onderhandeling met zorgverzekeraars, het onderbouwd verbeteren en implementeren van oplossingen en het bij elkaar brengen van verschillende project- en/of programmalijnen in de organisatie.
Heeft u vragen over de toepassing en ontwikkeling van JZOJP in uw zorginstelling? Neem dan vrijblijvend contact op met Abel Brussaard, a.brussaard@berenschot.nl.
[1] https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2020/07/31/stand-van-het-land-regiobeelden (Eindrapport 'Stand van het land Regiobeelden').
[2] https://puc.overheid.nl/nza/doc/PUC_631276_22/1/ (Monitor contracten medisch-specialistische zorg 2019).