Mark Rutte doet het goed! Tenminste, dat is wat je zou kunnen afleiden uit de laatste peilingen van Maurice de Hond, waarin de VVD maar liefst tien zetels wint. In onze vorige blog over leiderschap in tijden van crisis spraken wij ook al onze waardering uit voor de stijl van onze premier.
Een complexe en onzekere situatie vraagt niet zozeer om zogenaamd stevig en daadkrachtig leiderschap, maar juist om leiders die durven toe te geven dat ze het pasklare antwoord niet hebben, maar wel stap voor stap, op basis van ‘trial and error’ voorwaarts gaan. En precies dit is de crisisaanpak waar Mark Rutte voor staat.
Maar ondanks die stijging in de peilingen ontstaan er de laatste tijd ook meer kritische geluiden. Zo sprak recentelijk iemand de hoop uit dat de blik van het kabinet op het post-corona tijdperk iets verder reikt dan 1,5 meter. En aan de talkshowtafels vragen gasten zich in toenemende mate af of andere belangen dan alleen die van de volksgezondheid wel voldoende meegenomen worden. Op basis van het gedachtengoed van Adaptief leiderschap (van onderzoeker Keith Grint) doen wij daarom graag drie suggesties die in deze fase van de crisis van pas kunnen komen.
Op de eerste plaats noemen wij hier de kracht van diversiteit. Grint spreekt in dit kader van Constructive Dissent. Vrij vertaald het op constructieve wijze laten botsen van diverse meningen en opinies. En dat sluit naadloos aan bij talloos onderzoek op dit gebied. “Diverse teams nemen slimmere beslissingen, zijn minder vatbaar voor groepsdruk en kunnen gepresenteerde feiten vanuit meerdere kanten onderzoeken waardoor er minder kans is op fouten.” Aldus voormalig Berenschot-collega Janka Stoker, tegenwoordig hoogleraar Leiderschap en Organisatieverandering in Groningen, dit weekend in de Volkskrant. Deze roep om meer diversiteit komt vanuit meerdere plekken in de samenleving. Recent mengde Roel Coutinho (oud-directeur van het RIVM) zich in het debat door de stellen dat het advies van het Outbreak Management Team (OMT) aan het kabinet te eenzijdig is en pleitte hij voor het toevoegen van andere disciplines aan het OMT teneinde een bredere kijk op de zaak te kunnen realiseren. Ook een prachtig pleidooi van Ramsey Nasr in het NRC voor het toevoegen van een kunstenaar of scenarioschrijver aan het OMT omdat zij “als geen ander ondenkbare scenario’s uit kunnen diepen”.
Op de tweede plaats noemen wij hier het verbinden van individuele initiatieven. Grint spreekt in dit kader van Community of Fate, not a Fatalist community. Er zijn prachtige voorbeelden te horen van ondernemers die hun lot effectief in eigen handen nemen en oplossingen bedenken om hun zaak weer draaiende te krijgen. Ondernemers die met hun verhaal anderen weer kunnen inspireren en kunnen aanzetten tot het bedenken van weer nieuwe oplossingen. Zo was afgelopen week een juwelier te horen op de radio die een duur apparaat had aangeschaft waarmee hij alle juwelen gegarandeerd besmettingsvrij terug kon geven aan zijn klanten. Hij had een soort magnetron toegevoegd aan zijn werkproces hetgeen hem in staat stelde zijn werkzaamheden weer op te pakken. Het leverde hem onmiddellijk een volle winkel op. Natuurlijk wil je op dit moment niet dat mensen al gaan denken dat het einde in zicht is, maar dat neemt niet weg dat dit soort verhalen helpen in het geloof in een goede afloop – ook als die afloop nog even op zich laat wachten.
Ons derde punt gaat over de kracht van 17 miljoen. Rutte benadrukte in zijn toespraak voor de natie al dat we deze crisis alleen met z’n allen kunnen overwinnen. Op dat moment waren we misschien vooral onzeker en angstig, maar langzaam maar zeker zie je dat ons vertrouwen begint terug te keren – en met reden! Want ook al zijn we er misschien nog lang niet: het aantal besmettingen neemt af, het aantal sterfgevallen ook en het inktzwarte scenario van overbezetting op de IC’s lijkt voorlopig afgewend. Dit vertrouwen vertaalt zich in prachtige initiatieven van ondernemers die van de nood een deugd weten te maken, zoals bijvoorbeeld de reeds eerder genoemde juwelier. Als je de kracht van 17 miljoen mensen wil benutten, dan vraagt dat echter niet alleen om empathie en de boodschap dat je graag beter nieuws had willen brengen, dan vraagt dit ook om het uitvergroten van successen die we al wél behalen. Dit om met vertrouwen de toekomst tegemoet te kunnen blijven treden. Op die manier kunnen we het écht met 17 miljoen mensen gaan doen.