Strategieën voor succesvolle organisatieontwikkeling | Berenschot blog

Het is onderhand een cliché dat veranderingen elkaar steeds sneller opvolgen. Veel werknemers en leidinggevenden geven aan dat ze zich regelmatig overweldigd voelen door de grote hoeveelheid veranderingen die ze op zich af zien komen. Niet verbazingwekkend, want momenteel komen verschillende factoren samen: razendsnelle ontwikkelingen in technologie en dan met name AI, een sterk veranderende arbeidsmarkt, vraagstukken rond duurzaamheid en circulariteit en wijzigend consumentengedrag. Factoren die elkaar ook nog eens beïnvloeden en versterken. Dat maakt het vinden van nieuwe antwoorden complex. Alleen ‘iets’ anders doen, daarmee blijf je je als organisatie niet succesvol ontwikkelen. Complexe vraagstukken (ook vaak ‘wicked problems’ genoemd) stellen andere eisen aan de wendbaarheid van organisaties én van de mensen in zo’n organisatie. In deze blog neem ik u mee in wat organisaties kunnen doen om die ‘wicked problems’ beter het hoofd te bieden en daarmee blijvend te werken aan hun eigen organisatieontwikkeling.

Waar je enkelvoudige veranderingen kunt plannen van A naar B, is een complexe transformatie van een andere orde. Een verandering is meestal behoorlijk te overzien en bij te sturen; het is een aanpassing van het bestaande. Transformatie is een organisatieontwikkeling van veel fundamentelere aard, waarbij een organisatie vaak een complete gedaanteverandering ondergaat.  Daar kan een organisatie alleen werkenderweg naartoe bewegen, simpelweg omdat er geen kristalheldere B is. Zo’n complexe transformatie leidt dan ook tot meer onzekerheid bij leidinggevenden en medewerkers en maakt hen vaak afwachtend en passief. Precies wat je niet wilt hebben als je als organisatie probeert antwoorden te vinden op die nieuwe uitdagingen.

Investeer daarom vooral in het robuust én wendbaar maken van uw organisatie en van uw medewerkers. Zodat uw organisatie leert omgaan met onzekerheid, flexibel kan meebewegen en voorbij die beperkte horizon kan kijken. Dat vergt andere vaardigheden – van leidinggevenden én medewerkers. Denk aan het accepteren van teleurstellingen, het snel kunnen leren van fouten en het samenwerken over de eigen kennis-, afdelings- en organisatiegrenzen heen.

Een belangrijke voorwaarde voor succesvol transformeren is om de illusie van de planbaarheid los te laten en niet te verzanden in de controlemodus. De hele grote beweging is niet te overzien, kijk daarom naar waarmee in het hier en nu al kan worden geëxperimenteerd. Zo voorkomt u dat medewerkers in een freeze belanden en niet meer tot actie komen. Om het potentieel, de kennis en kunde van alle medewerkers te benutten, is het voor een organisatie essentieel een sociaal veilige organisatieomgeving te creëren. Een omgeving waarin medewerkers de ruimte voelen om de beste versie van zichzelf in te zetten, met de meest wilde ideeën durven te komen, en zich vrij voelen hun bezwaren of zorgen uit te spreken. En een omgeving waarin leidinggevenden niet de druk voelen om het altijd beter te (moeten) weten.

Complexe veranderingen tot stand brengen vraagt tijd, veel tijd. Daarom is het belangrijk niet alleen vooruit te kijken, maar ook oog te hebben voor de verandergeschiedenis van uw organisatie: slaat verandering elke keer dood of krijgt u dingen voor elkaar, worden initiatieven meestal maar half afgemaakt of juist heel goed geïmplementeerd, doet de top mee of moet vooral de werkvloer veranderen? Die ervaring doet iets met mensen en beïnvloedt ook hun geloof in déze verandering. Zeker omdat een transformatie lange tijd in beslag neemt, is het zaak dat geloof vast te houden en aan de hand van lichtpuntjes te laten zien dat verandering mogelijk is. Investeer in het vieren van successen, laat medewerkers zelf vertellen waarom hun aanpak zo goed werkt. Succes trekt aan en geeft motivatie.

Staat u ook voor een belangrijke organisatieontwikkeling of zit u daar al middenin en bent u benieuwd hoe wij u daarbij kunnen ondersteunen? Neem dan contact op met Frédérique Spannenburg.

• Wicked problems and clumsy solutions, Keith Grint Warwick Business School 2008
• Antifragile, Nassim Taleb, NYU Polytechnic Institute 2012
• Switch, Chip Heath and Dan Heath, Stanford University 2013