Met het huidige beleid lijkt de gemeente Amsterdam haar ambitieuze doelstelling van 55% CO2-reductie in 2030 niet te behalen. Daarnaast veroorzaakt de energietransitie meer weerstand dan werd verwacht. Om te komen tot extra maatregelen om CO2 te reduceren die kunnen rekenen op acceptatie van inwoners, koos de gemeente voor een vernieuwende aanpak: een burgerberaad.
Honderd willekeurige inwoners van de stad kregen van de wethouder het mandaat om te komen met voorstellen voor CO2-maatregelen. Berenschot was gedurende dit hele traject als expert aanwezig om de inwoners van de benodigde feiten, inzichten en afwegingen te voorzien.
Gedragen oplossingen
Tijdens een burgerberaad wordt een groep burgers, die een afspiegeling vormt van de maatschappij, gevraagd om mee te denken over een, vaak complex en controversieel, maatschappelijk vraagstuk. Experts informeren hen over het vraagstuk waarna de deelnemers gezamenlijk tot gedragen oplossingen komen. De gemeente Amsterdam koos ervoor om een mini-burgerberaad te organiseren, in slechts twee weken. Alleen zo was het mogelijk de voorstellen nog voor de verkiezingen aan de gemeenteraad voor te leggen.
Echt mandaat
Gedurende de twee weken ontwikkelde en selecteerde het burgerberaad maatregelen voor het klimaatbeleid die bijdragen aan de doelstelling van 55% CO2-reductie in 2030. Het college heeft toegezegd dat deze – mits ze voldoen aan een viertal randvoorwaarden – rechtstreeks zullen worden voorgelegd aan de gemeenteraad met een positief stemadvies. Heel anders dan bij veel participatieprojecten hebben bewoners dus echt het mandaat om aan de voorkant het beleid van de gemeente vorm te geven.
Meedenken en duiden
Gedurende het burgerberaad was het aan de deelnemers om met ideeën te komen en te bepalen wat belangrijk is. Berenschot-adviseurs waren aanwezig om vragen te beantwoorden, constructief mee te denken, en de haalbaarheid en impact van de voorstellen te duiden. Bij het opstellen van het rapport (hier te downloaden) heeft Berenschot, naast de berekening van de CO2-reductie, tevens de haalbaarheid en betaalbaarheid van de aangedragen maatregelen beoordeeld. Juist de combinatie van inhoudelijke expertise en communicatieve vaardigheden van de adviseurs, deed de gemeente Amsterdam besluiten Berenschot te kiezen voor deze rol.
Opvallende beelden
Hoewel het effect van het burgerberaad op de vorming van het Amsterdamse klimaatbeleid nog niet te voorzien is, kende dit politieke experiment enkele opvallende beelden. Zo stonden de deelnemers overwegend positief tegenover de energietransitie en werkten zij ambitieus en energiek aan de voorstellen om met écht goede voorstellen te eindigen. Ingrijpende maatregelen werden daarbij niet geschuwd. Zolang deze maar eerlijk en door de maatschappij als geheel gedragen worden. Voorzitter Alex Brenninkmeijer versterkte deze positieve ‘can-do’ sfeer door heel behendig eventuele frictie te benoemen en bespreekbaar te maken.
Richting en houvast
Het burgerberaad resulteerde zo in een brede set aan samenhangende maatregelen die de gemeente duidelijk richting en houvast biedt bij het formuleren van aanvullend klimaatbeleid. Juist het pakket als geheel heeft de potentie om verandering in de achterliggende systemen te bewerkstelligen. De doorlooptijd van het mini-burgerberaad bleek te kort om de voorstellen tot in detail uit te werken. Zaken zoals de haalbaarheid, verdeling van kosten en inpassing van de maatregelen zal de gemeente zelf verder moeten uitwerken. Het is aan de gemeente om bij haar keuzes het gedachtegoed van het Burgerberaad in acht te houden, zodat deelnemers zich herkennen in het beleid. Het Burgerberaad wil overigens graag bij de uitwerking betrokken worden, wat aangeeft hoe zeer zij zich eigenaar voelen van de uitkomsten. De energie die het burgerberaad bracht aan deelnemers, gemeente en adviseurs is dan ook een minstens zo belangrijke opbrengst!
