De digitalisering bij gemeenten neemt toe. Het biedt veel kansen, maar brengt ook afhankelijkheid van gedigitaliseerde processen en systemen. Hierbij kan verstoring, uitval of misbruik leiden tot maatschappij-ontwrichtende effecten. Zoals de gemeenten Lochem en Hof en Twente hebben ervaren. Wie een dergelijke cybercrisis wil voorkomen, doet er goed aan de digitale weerbaarheid te vergroten. Zeker voor gemeenten die passende (digitale) dienstverlening richting de burgers willen garanderen, is het cruciaal om digitaal weerbaar te zijn tegen aanvallen van buitenaf en weten hoe te handelen bij verstoringen. Digitaal weerbare gemeenten hebben voldoende maatregelen getroffen om potentiële incidenten vroegtijdig te signaleren en de gevolgen ervan te beperken.
Brown paper sessie cybercrisisplan
In het kader van digitale weerbaarheid stelde Berenschot in samenwerking met de G4-gemeenten de Handreiking Cybergevolgbestrijding G4 op. In navolging hierop sprak een gemeente de ambitie uit om in de zomer van 2020 de interne crisisorganisatie met betrekking tot crises met een cybercomponent verder te ontwikkelen. Dit gebeurde in een samenwerking tussen verschillende directies van deze gemeente op het snijvlak van crisismanagement en cybersecurity. Onderdeel van deze ontwikkeling was het organiseren van een brown paper sessie met interne stakeholders als basis voor het cybercrisisplan. Deze sessie diende als doel om vanuit de gemeente de behoefte op te halen over wat er nodig is om beter voorbereid te zijn op een cybercrisis.
Verkenning behoefte
De gemeente vroeg Berenschot om de uitvoering van de brown paper sessie op zich te nemen vanwege onze rol bij de ontwikkeling van de Handreiking Cybergevolgbestrijding. Gezien het COVID-19-virus en de landelijke maatregelen, hebben wij ons in de uitvoering gefocust op een digitale variant. Hierbij hebben wij een digitale omgeving (Miro) ingericht waarin wij de gesprekken en processen visueel vorm konden geven. In deze digitale omgeving is het scenario doorlopen, dat ter voorbereiding op de brown paper sessie in samenwerking met de betreffende gemeente is ontwikkeld en als de basis voor de discussie gold. Op deze manier hebben wij de communicatie- en coördinatielijnen inzichtelijk gemaakt.
Basis voor cybercrisisplan
In aansluiting op de brown paper sessie heeft Berenschot een korte rapportage opgeleverd, dat als basis kon dienen voor het cybercrisisplan van de gemeente. In dit raamwerk doen onze adviseurs voorstellen over de interne opschalingsstructuur van de gemeente bij een digitaal incident of crisis, de samenstelling van de overleggen en de coördinatie met interne en externe stakeholders.
Ondanks de COVID-19-crisis hebben wij in samenwerking met de gemeente een mooi resultaat opgeleverd, waarmee de gemeente haar digitale weerbaarheid verder kan versterken. Zo draagt Berenschot bij aan het beetje bij beetje (digitaal) veiliger maken van Nederland.