Het ravijnjaar: gevolgen en oplossingen voor het sociaal domein | Berenschot evenement

De inloop is vanaf 10.00 uur, het programma start om 10.30 uur. In de ochtend is er een plenair gedeelte waarin verschillende experts aan het woord komen en vervolgens onder leiding van Mattias Gijsbertsen met elkaar in gesprek gaan. 

Marleen Kraaij-Dirkzwager van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving belicht de kansen die het ravijnjaar biedt om het gesprek te voeren over de verdeling van schaarse financiële middelen. Als arts in de tropen en in oorlogsgebieden leerde zij dat schaarste dwingt tot keuzes. Bij de RVS maakt zij het tot haar missie samen moeilijke keuzes durven maken om menskracht en financiële middelen zo goed mogelijk in te zetten. Eerder schreef Kraaij al een blog over het ravijnjaar. Verder leveren Berenschot-consultants Wouter Poels (teamlead sociaal domein) en Vincent Jansen (adviseur financiën) een bijdrage aan het plenaire programma. 

Later in de ochtend en in de middag verzorgen Berenschot-adviseurs diverse workshops. U kunt zich elke ronde inschrijven voor een workshop die voor u relevant of interessant is. 

1. Beïnvloedbare begroting: keuzeruimte en uitdagingen in het sociaal domein – Paul Beemsterboer en Warner Admiraal 

In deze interactieve workshop maakt u kennis met het Berenschot-model ‘Beïnvloedbare Begroting’. Aan de hand daarvan krijgt u inzicht in de factoren die de keuzeruimte in de begroting bepalen, en waar dit raakt aan het sociaal domein. U bent van harte uitgenodigd om uw ervaringen te delen.

2. De zoektocht naar evenwicht tussen gemeentelijke ambities en betaalbaarheid in het sociaal domein - Wouter Poels

Gedurende deze werksessie onderzoekt u aan de hand van verschillende modellen, voorbeelden en theorieën samen met andere deelnemers de gemeentelijke ambities (wat voor gemeente wil je zijn?) in relatie tot de betaalbaarheid van het sociaal domein. Welke keuzes zijn hierin te maken? Hierbij wordt onder meer stilgestaan bij de wijze waarop gemeentelijke ambities te vertalen zijn naar de toegang tot het sociaal domein en hoe sturing op kosten kan worden vormgegeven.

3. Bezuinigen op de Participatiewet: het paard achter de wagen? - Martin Heekelaar en Bastiaan Ouwehand

Gemeenten zoeken naar besparingsmogelijkheden met het oog op het ravijnjaar 2026 en kijken daarbij vaak ook naar besparingsmogelijkheden bij de uitvoeringsorganisaties van de Participatiewet en de Wsw. Wat zijn de bezuinigingsopties? Hoe werken maatregelen door in de beschikbare rijksbudgetten? En leiden bezuinigingen niet juist tot meer mensen in de bijstand, waardoor tekorten ontstaan op het bijstandsbudget oftewel: wordt het paard achter de wagen gespannen?

4. Samenwerken met partners in het sociaal domein in financiële schaarste - Arne Wijnands en Jurian van der Ree

Het sociaal domein staat steeds meer onder druk: afnemende budgetten versus een groeiende vraag naar zorg en ondersteuning, die vaak een integrale aanpak vergt. Hoe behoud je als gemeente de regie, terwijl je voor de uitvoering afhankelijk bent van partners? Hoe werk je samen aan de noodzakelijke transformatie wanneer financiële schaarste de samenwerking bemoeilijkt? En hoe werk je samen aan goede ondersteuning bieden aan inwoners? Wijnands en Van der Ree delen hun ervaringen en lessen uit de praktijk, onder meer op het gebied van Jeugd en Werk en Inkomen.

1. Datagedreven werken in het sociaal domein - Hannah Vreeburg en Roy Valks

Het ravijnjaar draait voor gemeenten voornamelijk om hoeveel geld is er beschikbaar en waar kan dit het beste aan besteed worden. Maar net zo belangrijk is het nemen van geïnformeerde beslissingen. Dan is het essentieel om bijvoorbeeld de voortgang op gemeentelijke doelstellingen in het sociaal domein en de ontwikkeling van doelgroepen inzichtelijk te maken voor uzelf en de stakeholders. Dit zogeheten datagedreven werken kan bijvoorbeeld via een dashboard dat complexe gegevens eenvoudig visualiseert. Tijdens de workshop ontdekt u wat datagedreven werken kan betekenen in het sociaal domein.

2. Grip op kosten: efficiënte toegang als basis voor beheersbare zorguitgaven - Freek Reijmerink en Maya Ramdin

In deze sessie leert u hoe een goed ingerichte toegang tot het sociaal domein de basis legt voor kostenbeheersing. Door sturing en monitoring effectief in te zetten en een integrale, datagedreven benadering te hanteren, krijgen gemeenten meer grip op hun zorguitgaven. Aan de orde komen praktische manieren om zorgvragen vroegtijdig te signaleren, passende ondersteuning te bieden en overlap te voorkomen—alles om kosten efficiënt en beheersbaar te houden, zonder concessies aan de kwaliteit van de dienstverlening. 

3. Besparingen realiseren door een goed ingericht proces  - Vincent Janssen

Deze sessie biedt u inzicht in de benodigde stappen en afwegingen om een besparingsproces zorgvuldig in te richten, met aandacht voor wie u wanneer betrekt en hoe u omgaat met politieke sensitiviteit. Aan de orde komen het creëren van draagvlak en het organiseren van een transparant proces waarin belanghebbenden gehoord worden. Janssen deelt praktische tips en inzichten voor het inrichten van een besparingsproces dat niet alleen effectief maar ook breed gedragen en politiek robuust is.

4. Strategisch opereren om de transformatie van zorg het hoofd te bieden - Mattias Gijsbertsen en Hans Oosterkamp

De transformatie van zorg vraagt veel van het gemeentelijke sociaal domein. Vanwege het IZA, maar ook vanwege de eigen ambities rond positieve gezondheid en het creëren van meer collectief en preventief aanbod. Als zorg in de toekomst niet meer beschikbaar is, komen inwoners bij de gemeente voor ondersteuning en legt dat druk op de lokale samenleving. Dit staat op gespannen voet met de huidige financiële situatie van gemeenten. Dus moeten gemeenten strategisch opereren in de zorgwereld. Dat begint met een oriëntatie. Wat komt er op gemeenten af? Wat zijn de positieve en negatieve consequenties, welke invloed heeft uw gemeente daarop en wat dient zij te organiseren? In deze workshop krijgt u antwoord op die vragen.