Vanaf 2027 past het kabinet de verdelingssystematiek van het Gemeentefonds aan. Dit raakt ook het sociaal domein. Hierdoor krijgen sommige gemeenten minder geld voor de taken die zij moeten uitvoeren in dit domein. De gemeente Ermelo maakt zich hierover zorgen. Daarom stelde zij aan Berenschot de vraag hoe zij kan omgaan met dit te verwachten tekort op de gemeentebegroting.
Gedegen analyse financiën sociaal domein
Gerben Pluim, strategisch bestuursadviseur/regisseur gemeente Ermelo: ‘Er stond al jaren een taakstelling in de begroting die nog niet was gerealiseerd. Daarom wilde het nieuwe college een helder overzicht hebben van hoe we ervoor staan in het sociaal domein. Als eerste betrof dat een analyse van de huidige financiën. Daarnaast een blik naar de toekomst. We wilden weten welke maatregelen we moeten nemen om het tekort substantieel te verminderen. Dit was de opdracht die we hebben uitgezet bij verschillende partijen. Op basis van tijd, kwaliteit en doorlooptijd kozen we voor Berenschot. In hun aanpak zat én snelheid én deze was participatief. Essentieel voor ons. We willen het immers uiteindelijk zelf gaan doen. Een complicerende factor daarbij is dat er door onze samenwerking met twee andere gemeenten en een uitvoeringsorganisatie best wat partijen bij zijn betrokken.’
Er ligt nu een goed onderbouwd en gedragen advies waaraan de gemeente Ermelo zelf handen en voeten kan geven. Gerben: ‘De adviseur van Berenschot is uitstekend op de hoogte van hoe het financieel werkt, hoe budgetten in elkaar zitten, waar ze vandaan komen. Hij kon onze cijfers dan ook écht doorgronden en uitleggen. Bovendien had hij niet alleen oog voor het beleid, maar ook voor de uitvoerbaarheid van de maatregelen. Hij heeft de betrokken wethouders, het college en de organisatie daarin goed meegenomen door werksessies te beleggen, presentaties te geven en tussenresultaten te toetsen bij de verschillende betrokken partijen. Het hielp enorm om met elkaar daarover het goede gesprek te voeren. Want als het gaat over een taakstelling, over een bezuiniging, en zeker in het sociaal domein, is natuurlijk de eerste vraag die opkomt of dat niet ten koste gaat van de meest kwetsbare inwoners. Daarom wilden we dit zorgvuldig doen.’
‘Het was een boeiend, nuttig en bruikbaar proces dat ook complex was, zowel op inhoud als op samenwerking. Berenschot heeft ons daarin uitstekend ondersteund.
– Gerben Pluim, strategisch bestuursadviseur/regisseur gemeente Ermelo
Maatregelen om tekort tijdig om te bouwen
De gemeente Ermelo heeft de maatregelen al opgepakt die Berenschot heeft voorgesteld. Dit heeft geleid tot een bijstelling in de begroting voor de komende jaren. Gerben: ‘Het advies van Berenschat is concreet en toepasbaar. Het bestaat uit een aantal bouwstenen waarmee we verder kunnen en die uiteindelijk invloed kunnen hebben op zowel de financiën als de inhoud. Deze beweging sluit aan bij het traject voor het opstellen van een nota sociaal domein die we met drie gemeenten ontwikkelen en die eind 2023 ter besluitvorming bij de raad ligt. Er is dan ook vertrouwen dat dit de juiste route is die we moeten gaan lopen. Wel zijn we ons ervan bewust dat dit allemaal niet vanzelf zal gaan. Als we dit advies netjes in de begroting verwerken en vervolgens doorgaan met wat we deden, verandert er niks. Het vraagt dus echt iets van ons, onze collega-gemeenten en onze uitvoeringsorganisatie. De volgende fase is dan ook dat we bepalen hoe hiermee verder te gaan. Wat is er nodig om dit structureel te realiseren? Hoe gaan we dit monitoren? Dit is uiteindelijk een veranderopgave, ook in de uitvoering. Dit stuk gaan we zelf oppakken, in eerste instantie met nog wat hulp van Berenschot.’
