Informatiestandaarden in de zorg zijn gericht op het ondersteunen van zorgprocessen in verschillende zorgketens. Met als doel om de levering van zorg doelmatig en doeltreffend te kunnen uitvoeren. De recente focus op de governance van het beheer en onderhoud ervan kunt u niet los zien van de ontwikkelingen die in gang zijn gezet om de gegevensuitwisseling in de zorg te verbeteren.
Berenschot onderzocht in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) de wijze waarop de zorg het beheer en onderhoud van informatiestandaarden kan vormgeven.
Vermijden onnodige fouten in de zorg
In zijn brief van 20 december 2018 geeft de Minister van VWS aan dat “door gebrekkige elektronische gegevensuitwisseling in de zorg vermijdbare fouten worden gemaakt, mensen steeds weer opnieuw hun verhaal moeten vertellen, zorgverleners gegevens steeds opnieuw moeten intypen ten koste van de tijd voor patiënten en onderzoeken onnodig worden herhaald”. Standaarden voor gegevensuitwisseling, oftewel informatiestandaarden en bouwstenen, zijn daarin een belangrijke schakel. Dat zijn de afspraken tussen betrokken partijen over wat en hoe zij registreren en gegevens uitwisselen. Ze vormen een schakel tussen de zorgpraktijk, de medische wetenschap en de wereld van informatietechnologie. De minister constateert in dezelfde brief tekortkomingen in taal, techniek en aanpak. Daarom zet hij in op verplichtingen per gegevensuitwisselingsproces, meer samenhang door gebruik van verplichte bouwstenen én op een duidelijk in de tijd uitgezette roadmap.
Beheer en onderhoud informatiestandaard
Deze beweging zal leiden tot meer en beter uitgewerkte informatiestandaarden. Informatiestandaarden die beheerd en onderhouden moeten worden. Na de ontwikkeling van een informatiestandaard staat de wereld immers niet stil. Berenschot onderzocht de wijze waarop de zorg het beheer en onderhoud van de eenmaal ontwikkelde informatiestandaarden kan vormgeven. Als eerste stap brachten wij de huidige situatie in kaart aan de hand van interviews met het programmamanagement van enkele standaardisatieprogramma’s en bestudeerden wij documenten van de betreffende programma’s. Op basis daarvan stelden onze adviseurs een leidraad op voor de gesprekken met koepelorganisaties en beroepsverenigingen in de zorg. In deze gespreksleidraad staan enkele knelpunten, uitgangspunten en scenario’s voor governance beschreven. De interviews hadden als doel om de uitgangspunten van de governance en mogelijke scenario’s bij verschillende partijen te inventariseren. De resultaten van deze interviews koppelden we in workshops terug aan de respondenten en de begeleidingscommissie. Hierbij is ook meteen nader geïnventariseerd welke eisen ze stellen aan de verschillende rollen bij het beheer en onderhoud, de risico’s die zij zien en wat voor hen de meeste wenselijke opbrengst van dit onderzoek was.
Combinatie van centrale en decentrale sturing
Het uit het onderzoek resulterende voorstel voor de governance van het beheer en onderhoud geeft de richting aan: “In essentie adviseren wij te kiezen voor de variant met een combinatie van centrale en decentrale sturing. Hierbij is er een centrale eindverantwoordelijke houder, die een centrale beheerder aanwijst voor de centrale functies die betrekking hebben op het geheel aan standaarden. Voor de specifieke aan een zorgproces verbonden informatiestandaarden kan het sturend orgaan het beheer en onderhoud delegeren aan een aparte beheerraad. Daarnaast adviseren we het voorgestelde construct onder te brengen bij bestaande partijen, die al actief zijn binnen de sector. Dat houdt het tempo erin en voorkomt dat eerst alle energie gaat naar de inrichting van een nieuw orgaan.”, aldus Harro Spanninga, managing director bij Berenschot en een van de onderzoekers.
