Inzicht maatschappelijk rendement ketensamenwerking West-Brabant West| Berenschot cases

De besturen van deze partners wilden het maatschappelijk rendement in beeld brengen van verdere samenwerking in het sociaal domein, afgezet tegen de kosten van de huidige werkwijze. Daarom gaven zij Berenschot de opdracht om een maatschappelijke kosten- en batenanalyse uit te voeren.

Het achterliggende doel was om de participatie van mensen die momenteel afhankelijk zijn van een bijstandsuitkering te verhogen, bij voorkeur via (gesubsidieerd) werk maar anders via bijvoorbeeld vrijwilligerswerk. Zelf startten de drie organisaties tien jaar geleden met een categorisering A (mensen in de bijstand die direct toeleidbaar zijn tot de arbeidsmarkt), B (mensen die met ondersteuning in het instrumentarium toeleidbaar zijn tot de arbeidsmarkt) en C (mensen in de bijstand met een – op dat moment – onoverbrugbare afstand tot de arbeidsmarkt). “Destijds was de verdeling respectievelijk 15, 35 en 50%, door de jaren heen veranderde dat in 5, 25 en bijna 70%”, aldus Ron van Toor, directeur ISD Brabantse Wal en ruim 25 jaar werkzaam in het sociaal domein.

- Ron van Toor, directeur ISD Brabantse Wal

Om te voorkomen dat rijksgelden ontoereikend zouden worden, als gemeente toekomstbestendiger te zijn en het vertrouwen in de overheid te herstellen, achtte de regio West-Brabant West het noodzakelijk om energie te steken in de mensen in categorie C. “We hebben bestuurders van de negen gemeenten nut en noodzaak uitgelegd en hier zelf onderzoek naar gedaan. Daarna hebben we Berenschot gevraagd een maatschappelijk kosten-batenanalyse uit te voeren”, zegt Van Toor, die het Utrechtse bureau aanduidt als ‘de Rolls Royce in het sociaal domein’. “Berenschot beschikt over de expertise, data en kennis om in Nederland op niveau van bestuurders én uitvoerders stukken op te leveren waar iedereen mee verder kan – echt concreet antwoord op de vraag.” 

Voor de maatschappelijke kosten-batenanalyse hield Berenschot interviews met de begeleidingsgroep en directeuren, bestuurders en beleidsmedewerkers van de negen gemeenten, en werden er tevens groepsbijeenkomsten georganiseerd met medewerkers van de afdelingen uit het sociaal domein, vanzelfsprekend uit de Participatiewet, maar ook jeugd, Wmo en financiën van diverse gemeenten. “In totaal zo’n vijftig medewerkers van diverse pluimage en verschillende invalshoeken. Die gedegen aanpak resulteerde in breed draagvlak”, aldus Van Toor. 

De uitkomsten koppelde Berenschot aan eigen data en na analyse werd een mogelijke aanpak gepresenteerd die voor het samenwerkingsverband maatschappelijk rendement zou kunnen genereren. “Is het werkbaar en haalbaar om de verbinding van de drie organisaties zo te optimaliseren dat we het uiteindelijk voor de inwoners beter maken. Dat is de hoofdzaak en dat kwam in het rapport ook heel goed naar voren.” Die insteek kwam eveneens tot uiting in vijf door Berenschot geschetste voorbeeldcasussen van fictieve personen met problematieken op verschillende terreinen. “Ook die waren gericht op mensen, precies zoals we zelf ook doen in onze eigen rapportages. Dat bracht het rapport tot leven.”

Half december vorig jaar werd de opdracht afgerond, na een doorlooptijd van drie maanden. “In alle opzichten heeft Berenschot gedegen werk opgeleverd, van voorbereiding tot rapportage. Bij de presentaties van de uitkomsten aan besturen en begeleidingsgroep waren er alleen vraagjes, alle essentiële vragen waren reeds beantwoord in het rapport”, zegt Van Toor. “De klik met de betrokken adviseurs – vertrekpunt voor een goede samenwerking – is optimaal geweest dankzij hun passie, betrokkenheid en kennis van het veld, de inhoud en de dilemma’s.”

Komende tijd gaat de regio West-Brabant West aan de slag met de uitkomsten van de maatschappelijke kosten-batenanalyse voor de verdere doorontwikkeling van een ideaal dienstverleningsmodel.