De behoefte aan real time reporting, vergroting van compliance en de noodzaak van efficiëntere werkstromen jagen de versnelde inzet van ICT in de fiscaliteit aan. Onder het begrip ‘tax technology’ vallen informatietechnologieën als big data-analyse, kunstmatige intelligentie, robotisering en blockchain. Deze tweede digitale (r)evolutie voltrekt zich nu merkbaar binnen de fiscaliteit.
Uit het jaarlijkse onderzoek Werken in de Fiscaliteit blijkt dat tax technology grote gevolgen gaat hebben voor onder meer de werkgelegenheid in de aangiftepraktijk en de aard van het advieswerk. Opnieuw is de Belastingdienst spelbepaler.
Arbeidsmarkt fiscalisten in beweging
De arbeidsmarkt voor fiscalisten komt door de inzet van tax technology sterk in beweging. De allergrootste fiscale adviesorganisaties hebben de afgelopen jaren hiervoor teams opgebouwd, vooral bemand door jonge mensen met een zogenoemd STEAM-profiel: afgestudeerden met een opleiding op het gebied van science, technology, engineering, analytics dan wel mathematics. De afgelopen jaren ging het naar schatting om enige honderden mensen die instroomden in de fiscaliteit.
De verwachting bestaat dat door de inzet van tax technology naar schatting de helft van de werkgelegenheid in het fiscale back office gaat verdwijnen. Het complexe advieswerk blijft door mensen gedaan, waarbij de nadruk echter zal verschuiven naar implementatie. Robot-applicaties nemen het eenvoudigere fiscale advieswerk over. 1 op de 3 respondenten zegt van plan te zijn een opleiding, training dan wel cursus op het gebied van tax technology te willen volgen om goed voorbereid te zijn op de toekomst.
2 van de 3 organisaties namen nieuwe medewerkers aan voor fiscaal werk
In 2018 namen 2 van de 3 organisaties in de fiscaliteit nieuwe medewerkers aan voor fiscaal werk. Meestal waren dat mensen met een wo-niveau, in mindere mate mensen met een hbo-achtergrond. Volgens de respondenten ging het zowel om starters (77%) als ervaren fiscalisten (53%). In toenemende mate nemen de grote fiscale adviesorganisaties jonge mensen met een STEAM-profiel aan. Tax technology heeft in 2018 met de opleiding Tax & Technology zijn intrede in het Nederlandse wetenschappelijk fiscale onderwijs gedaan. Uit het onderzoek onder studenten fiscaal blijkt dat tax technology bij 1 op de 7 studenten op de een of andere manier aan bod komt in de fiscale studie.
Tax technology wordt vooral als een kans gezien
Tax technology heeft nu al invloed op de fiscaliteit. 3 op de 10 respondenten uit de fiscale praktijk verwachten grote dan wel heel grote veranderingen voor de (wijze van) dienstverlening en producten, zo blijkt uit het onderzoek. 4 op de 10 verwachten kleine veranderingen. Fiscalisten denken daarbij overwegend dat tax technology kansen biedt.
Fiscalisten maken zich vooral zorgen over bijblijven op ICT-gebied
Tijdens de laagconjunctuur maakten fiscalisten zich vooral zorgen over bezuinigingen op de arbeidsvoorwaarden en bevriezing van het salaris. Inmiddels bloeit de economie en was de belangrijkste zorg in 2016 en 2017 onvoldoende budget om doelen te bereiken. Ook in 2018 is dat een punt, maar niet meer het belangrijkste. Op nummer 1 staat nu bijblijven op ICT-gebied als belangrijkste zorg van de respondenten en op plaats twee knellende budgetten.
Belastingdienst: populairste werkgever en spelbepaler tax technology
Ook in 2018 is de Belastingdienst verreweg de favoriete werkgever voor de fiscalist. Sinds 2012, toen het onderzoek Werken in de Fiscaliteit voor de eerste keer werd gehouden, staat zij stevig op nummer 1. De Belastingdienst is niet alleen de grootste en meest populaire werkgever in de fiscaliteit, maar ook spelbepaler als het gaat om digitalisering. Actuele onderwerpen op het gebied van tax technology zijn onder meer: het koppelen van data, het bouwen van datafundamenten om geavanceerde informatieproducten te ontwikkelen, subjectgerichte analytics en een andere wijze van interactie met de belastingplichtige.
Artificial intelligence wordt terughoudend ingezet omdat zelfstandige besluitvorming door applicaties niet past bij het werk de Belastingdienst.
Sdu voerde samen met Berenschot voor de zevende maal op rij het representatieve onafhankelijke online arbeidsmarktonderzoek Werken in de Fiscaliteit uit onder fiscalisten in de private en de publieke sector. De resultaten geven een beeld van actuele ontwikkelingen in arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden. Daarnaast wordt inzichtelijk hoe fiscalisten zich op de arbeidsmarkt oriënteren. Sinds 2016 worden ook studenten fiscaal van wo en hbo bevraagd over hun kansen op de arbeidsmarkt en voorkeurswerkgever. De resultaten van het onderzoek Werken in de Fiscaliteit staan afgedrukt in het magazine met dezelfde naam.
