Bedrijven binnen de Nederlandse defensie-industrie zijn kwetsbaar door de afhankelijkheid van kritieke grondstoffen en materialen. Het mitigeren van de risico’s rond de kwetsbaarheid en afhankelijkheid van kritieke grondstoffen en materialen is noodzakelijk. Daarbij staan internationale samenwerking, technologische innovatie, en versterking van Europese waardeketens centraal. Dat concludeert Berenschot op basis van onderzoek uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken.
De vraag naar defensiematerieel neemt toe door geopolitieke spanningen en de focus op strategische autonomie. Kritieke grondstoffen zijn essentieel voor defensietoepassingen vanwege hun unieke eigenschappen en hun beschikbaarheid is geopolitiek gevoelig.
Bedrijven binnen de Nederlandse defensie-industrie zijn kwetsbaar vanwege de afhankelijkheid van kritieke grondstoffen en materialen. In het onderzoek is Berenschot uitgegaan van de door de Europese Commissie benoemde kritieke grondstoffen. “Bedrijven geven aan dat het niet enkel gaat om de afhankelijkheid van materialen waarin kritieke grondstoffen zijn verwerkt, maar ook om kritieke materialen zónder kritieke grondstoffen bijvoorbeeld door een beperkt aantal leveranciers”, zegt Nick Hageraats, strategieconsultant bij Berenschot.
Ondoorzichtige waardeketens
De inkoopwaardeketens van de Nederlandse defensie-industrie zitten met name in Europa, Azië en de Verenigde Staten. Elektronica en componenten zijn vooral afkomstig uit China en Azië. “Bedrijven hebben beperkt inzicht in de volledige waardeketens, wat een groot risico vormt. De directe leveranciers zijn vaak bekend, verderop in de keten ontbreekt transparantie, vooral waar het gaat om kritieke grondstoffen”, aldus Hageraats.
Hoewel de directe inkoop van kritieke grondstoffen door Nederlandse defensiebedrijven beperkt is, worden deze grondstoffen wel verwerkt in vaak essentiële (elektronische) componenten en legeringen. Daarbij worden aluminium, koper, nikkel, lithium en magnesium het meest gebruikt, voornamelijk in hoogtechnologische toepassingen en het lucht- en ruimtevaartdomein. Hageraats: “Deze toepassingen zijn cruciaal, met name voor de luchtvaart- en ruimtevaart- en elektronische systemen binnen de defensie-industrie.”
Langetermijnoplossingen noodzakelijk
De Nederlandse defensie-industrie is kwetsbaar door de afhankelijkheid van kritieke grondstoffen die vooral buiten Europa worden gewonnen en verwerkt, en dan met name in China. Hoewel bedrijven diverse initiatieven ondernemen die risico’s beperken, blijft kostprijs een belangrijke factor, is ‘just-in-time’ productie met beperkte voorraden de norm en hebben bedrijven beperkte invloed. Kritieke grondstoffen worden namelijk maar beperkt direct ingekocht en zijn veelal verwerkt in ingekochte componenten. “Het beperken van deze afhankelijkheden vereist een gecombineerde aanpak van internationale samenwerking, technologische innovatie en een sterkere Europese waardeketen”, stelt Hageraats. “Zowel overheid als industrie moeten samenwerken aan langetermijnoplossingen om strategische autonomie en leveringszekerheid te garanderen.”
Deelnemers onderzoek
Het onderzoek is uitgevoerd in nauwe samenwerking met het ministerie van Economische Zaken, het ministerie van Defensie, diverse bedrijven binnen de Nederlandse defensie-industrie en verschillende experts.
Benieuwd naar de achtergronden en overige uitkomsten van het onderzoek? Download dan hier het volledige rapport.
