In een motie op de Hoofdlijnen voor het Kunstenplan 2025-2028 drongen raadsleden van de gemeente Amsterdam destijds erop aan de kunstensector te betrekken bij het oplossen van de maatschappelijke opgaven van de stad. Deze motie was voor de gemeente Amsterdam aanleiding Berenschot te vragen een brede verkenning uit te voeren naar culturele bijdragen voor maatschappelijke vraagstukken. Deze week werden de uitkomsten gepresenteerd op de onderzoeksconferentie ‘Cultuur als probleemoplosser?’, georganiseerd door de Boekmanstichting.
Overzicht van inspirerende voorbeelden voor beleidsdomeinen en stadsdelen
De motie, die dateert van november 2023, bouwt voort op het advies van Berenschot in het rapport In de Schijnwerpers in opdracht van de Vaste Kamercommissie voor OCW van de Tweede Kamer om ook andere domeinen te betrekken bij (de financiering van) kunst en cultuur. In de verkenning geven de onderzoekers een breed overzicht van de beleidsmatige vraagstukken voor elk van de beleidsdomeinen en de gebiedsgerichte programma’s voor vier stadsdelen. Ter inspiratie heeft het rapport een bijlage met zestig voorbeelden van mogelijke of al bestaande inzet van kunst en cultuur aan deze vraagstukken.
Creativiteit, originaliteit en artisticiteit komen tot hun recht als er voldoende speelruimte wordt geboden. De waarde van cultuur is immers ook gelegen in verrassen, soms zelfs choqueren.
- Bastiaan Vinkenburg, sectorleider Kunst & Cultuur bij Berenschot.
Handelingsperspectief en praktische handvatten
De verkenning biedt de gemeente inzicht in de mogelijke inzet van kunst en cultuur en daarnaast handelingsperspectief om met behulp van culturele bijdragen aan de slag te gaan met actuele maatschappelijke vraagstukken. Het rapport bevat praktische handvatten om de inzet van culturele bijdragen aan Amsterdamse vraagstukken in alle beleidsdomeinen aan te jagen.
In de ogen van Berenschot is het essentieel om als gemeentelijk probleemeigenaar niet gefocust te zijn op het snel vinden van oplossingen. “Creativiteit, originaliteit en artisticiteit komen tot hun recht als er voldoende speelruimte wordt geboden. De waarde van cultuur is immers ook gelegen in verrassen, soms zelfs choqueren”, aldus Bastiaan Vinkenburg, sectorleider Kunst & Cultuur bij Berenschot. “Hierbij is het van belang dat betrokken partijen samenwerken vanuit gelijkwaardigheid. Zo komen partnerschappen het meest tot bloei.”
Financiering vanuit andere domeinen
In het eerdere rapport 'In de Schijnwerpers' constateert Berenschot dat de meeste culturele bijdragen in andere domeinen worden gefinancierd met middelen die voor cultuur bestemd zijn. Uit de verkenning blijkt dat de domeinoverstijgende financiering over het algemeen projectmatig wordt ingezet, en dus alleen incidenteel middelen oplevert. “Bovendien raken deze potjes leeg of worden ze weer afgeschaft. De structurele financiering is vaak al meerjarig dichtgetimmerd in de sociale basis of vastgelegd door regels en systemen”, stelt Vinkenburg. “Daarom bevelen we de gemeente aan om te werken aan meer duurzame financiering voor de inzet van culturele bijdragen aan maatschappelijke opgaven, vanuit de beleidsdomeinen die hiervan profiteren.”
