Het is vrijwel altijd lonend om mensen – met én zonder een bijstandsuitkering – met een loonkostensubsidie aan de slag te helpen, op een beschutte werkplek, bij het sociaal ontwikkelbedrijf of bij reguliere werkgevers. Dat blijkt uit een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) naar de inzet van loonkostensubsidies op grond van de Participatiewet, die Berenschot uitvoerde in opdracht van Cedris en Divosa.
In het kader van deze MKBA ontwikkelde Berenschot een rekentool die inzicht geeft in de totale maatschappelijke kosten en baten en in de effecten voor gemeenten, rijksoverheid en private partijen. Heekelaar: “Gemeenten en sociaal ontwikkelbedrijven zien ook hoe de inzet van loonkostensubsidies doorwerkt in de budgetten die zij ontvangen van de rijksoverheid”, verklaart Martin Heekelaar, senior managing consultant bij Berenschot. “In de basisopstelling gaan we uit van landelijke gemiddelden. Maar de gebruikers van de tool kunnen ook hun eigen cijfers invullen en zo berekenen wat de gevolgen zijn in hun situatie.”
Eigen afwegingen
Aan de kant van de kosten worden onder andere de loonkosten, de loonkostensubsidie en de begeleidingskosten meegenomen. Aan de batenkant gaat het onder meer om de bespaarde bijstandsuitkering, de bespaarde zorgkosten, het economisch rendement en de algemene kwaliteit van leven. Nu zijn gemeenten door de hoge kosten soms nog wat terughoudend met het inzetten van loonkostensubsidies. “Uit onze analyse blijkt de inzet van loonkostensubsidie veel vaker dan gedacht te leiden tot positieve baten en lasten”, aldus Heekelaar. “De rekentool stelt gemeenten beter in staat om afwegingen te maken.”
Budget afgeroomd
De rekentool biedt nog een ander inzicht. Als gemeenten uitkeringsgerechtigden aan het werk helpen, wordt de bespaarde uitkering voor het totaal van de gemeenten afgeroomd van het macrobudget. Dat is een financieel voordeel voor de rijksoverheid. Grotere gemeenten hebben ook een financieel voordeel. Dat komt door de gekozen verdeelsystematiek, waarbij het macrobudget wordt verdeeld op basis van objectieve, niet door de gemeenten te beïnvloeden factoren. Maar, kleinere gemeenten zien hun besparing verdampen, omdat hun budget historisch wordt verdeeld. Heekelaar: “Als je kleinere gemeenten meer wilt stimuleren om mensen aan de slag te helpen door het inzetten van loonkostensubsidies, zou je de huidige financieringssystematiek nog eens goed tegen het licht moeten houden.”
