Het maritieme cluster, inclusief havenindustrieel gebied, blijft ondanks een lichte economische daling ten opzichte van het uitzonderlijke jaar 2022, maar liefst goed voor 7,3% van het bbp. Daarnaast groeit de werkgelegenheid en zet de sector belangrijke stappen richting verduurzaming met alternatieve brandstoffen, hybride technologieën en innovaties in de zee- en binnenvaart. Hoge kosten en een tekort aan vakmensen blijven de belangrijkste uitdagingen. Dat zijn de belangrijkste uitkomsten van de Maritieme Monitor die eerder deze maand verscheen.
De Maritieme Monitor 2024, een publicatie van brancheorganisatie Nederland Maritiem Land waarin elf sectoren zijn vertegenwoordigd, bevat de uitkomsten van onderzoek naar de sociaal-economische effecten van het Nederlandse maritieme cluster in het afgelopen jaar. Daaruit komt een beeld naar voren van een bedrijfstak in beweging, die stappen zet op economisch, sociaal en duurzaamheidsvlak. De directe werkgelegenheid is in 2023 licht toegenomen ten opzichte van 2022: het cluster biedt nu werk aan 174.610 werknemers. Inclusief de indirecte werkgelegenheid kwam de totale werkgelegenheid in het maritieme cluster vorig jaar uit op 313.471 werknemers.
Kleine afname
Vorig jaar bedroeg de directe toegevoegde waarde van het maritieme cluster € 25,1 miljard. De indirecte toegevoegde waarde meegerekend, komt de totale toegevoegde waarde uit op € 35,9 miljard. Met een omzet van € 92,7 miljard presteerde het maritieme cluster vorig jaar goed ten opzichte van het langjarig gemiddelde. Wel was een kleine afname in economische betekenis zichtbaar ten opzichte van de piek in 2022, mede veroorzaakt door de energiecrisis en de geopolitieke onrust.
Duurzame doelen
Een andere belangrijke ontwikkeling binnen de maritieme sector betreft verduurzaming. Nieuwe technologieën en alternatieve brandstoffen moeten de ecologische voetafdruk van zowel zee- als binnenvaart verkleinen. Inmiddels maakt circa 1% van de wereldwijde vloot gebruik van lng, wat gelijkstaat aan 6% van het bruto-tonnage. Windondersteunde systemen en hybride technologieën, vooral in de kustvaart, leveren naar schatting 7 tot 10% brandstofbesparing op. Verdere reducties, zoals 30% minder CO2 en 40% minder NOx tegen 2030, vereisen aanzienlijke investeringen en consistente overheidssteun om duurzame doelen te bereiken.
Nijpend personeelstekort
Geschetste voorwaartse beweging vraagt om vakmensen met nieuwe skills, waaraan momenteel een nijpend tekort is. Weliswaar kiezen steeds meer jongeren voor een baan in de maritieme sector, maar het lukt nog niet om ze langdurig aan boord te houden. Ook is er nog werk aan de winkel om de sector aantrekkelijker te maken voor vrouwen: ruim 80% van de werknemers is nu man.
Jaarlijkse publicatie
De Maritieme Monitor wordt opgesteld in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en jaarlijks gepubliceerd door Nederland Maritiem Land. De editie van 2024 werd verzorgd door onderzoekscentrum Erasmus UPT, internationaal kenniscentrum Nestra en organisatieadviesbureau Berenschot, dat tevens optrad als coördinerende eindverantwoordelijke partij. De Maritieme Monitor bevat naast data voor het eerst ook interviews met diverse impactmakers – bepalende personen rond de thema’s veiligheid, arbeid, economie en duurzaamheid.
Meer informatie over de Maritieme Monitor is te lezen op de website van Nederland Maritiem Land en de Rijksoverheid
