Senior managing consultant
Hans van der Spek
Ik help organisaties bij de oplossing van hun vraagstukken op het snijvlak van hr, finance en IT,
Al ruim 35 jaar actief op het snijvlak van finance, ICT en hr. Binnen Berenschot voer ik projecten uit gericht op de hr-strategie en financiële aspecten rondom hr. Daarnaast help ik opdrachtgevers bij vraagstukken met betrekking tot de inrichting van de hr-afdeling, de personeels- en salarisadministratie of bij de keuze en implementatie van hr-software.
Als manager van het Kenniscentrum M&O van Berenschot ben ik verantwoordelijk voor de uitvoering van de verschillende arbeidsmarkt en hr-gerelateerde onderzoeken.
Vol enthousiasme deel ik mijn kennis en inzichten niet alleen met mijn opdrachtgevers, maar ook met een breder publiek, via de pers, als spreker op webi-/semi-nars of als docent.
Het bedrijfsleven en de overheid laten op grote schaal kansen liggen om het personeelstekort op te lossen. De inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, kunstmatige intelligentie (AI), robotisering en digitalisering kunnen een uitweg bieden. Volgens het HR-Trendonderzoek van adviesbureau Berenschot worden deze mogelijkheden onvoldoende benut.
‘Hogere werkdruk belangrijkste gevolg personeelstekort volgens ondernemers’ kopte het nieuwsbericht van het CBS op 27 augustus 2024. Een constatering die we kunnen onderschrijven, zeker ook als het om het personeelstekort van IT’ers gaat.
Diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid op de werkvloer staan niet in de top tien van belangrijkste beleidsthema's van hr-professionals. Bijna de helft van de werkgevers stuurt er niet actief op. Het gros van de organisaties heeft ook niet recentelijk onderzocht of er sprake is van een loonkloof tussen mannen en vrouwen. De resultaten zijn afkomstig uit het HR-Trendonderzoek van Berenschot onder bijna 1.000 hr-professionals.
Afgelopen donderdag 30 mei was het AFAS-theater in Leusden the place to be voor hr-directeuren en hr-managers van middelgrote en grote organisaties die zich bezighouden met complexe en strategische hr-vraagstukken in de organisatie. Diverse sprekers op het HR-Trendscongres, georganiseerd door Berenschot in samenwerking met AFAS Software en Appical, namen hen mee in de mogelijkheden van digitalisering bij bijvoorbeeld werving, talentontwikkeling en performance management. En natuurlijk werden deelnemers bijgepraat over de impact, risico’s en ethische kant van AI.
Sinds 2009 doet Berenschot jaarlijks onderzoek naar de trends op het gebied van hr, met ondersteuning van SkillsTown en Performa Uitgeverij. Benieuwd naar de nieuwste trends op het gebied van hr in Nederland?
Voor de zestiende achtereenvolgende keer krijgen hr-professionals de gelegenheid hun visie te ventileren op ontwikkelingen in hun werkgebied. Dat kan door deelname aan het HR-Trendsonderzoek, veruit het grootste en meest representatieve onderzoek naar de hr-functie.
Terwijl de krapte op de arbeidsmarkt stijgt en de keuze qua banen reuze is, zijn hr-professionals extreem loyaal aan hun werkgever. Waar vorig jaar nog twaalf procent van de HR-professionals naar ander werk zochten, is dat dit jaar maar vier procent. Dat blijkt uit onderzoek van Berenschot, AFAS Software en Performa HR onder meer dan zeshonderd mensen die het vak hr uitoefenen voor een Nederlandse werkgever. Toenemende zorgen over economische omstandigheden leiden er mogelijk toe dat mensen vasthouden aan hun huidige werkgever.
Samen met AG Connect doet Berenschot jaarlijks onderzoek naar het salaris en de arbeidsvoorwaarden van IT’ers. Het onderzoek geeft IT-organisaties inzicht in de mate waarin het beloningsbeleid en de arbeidsvoorwaarden vergelijkbaar zijn met die van soortgelijke organisaties. Hieronder kunt u het meest recente onderzoeksrapport aanvragen.
Uit het jaarlijkse HR Trendrapport, voor het vijftiende jaar op rij uitgevoerd onder ruim 2.000 HR-professionals, komt de uitdagende arbeidsmarkt als dominant thema naar voren. Zowel voor bedrijven als (non-profit) organisaties wordt de lijst met HR-thema’s aangevoerd door onderwerpen als werving, selectie, employer branding en arbeidsmarktcommunicatie.
Iets minder dan de helft van de Nederlandse werkgevers (48%) stuurt actief op inclusie, diversiteit en gelijkwaardigheid. Dat blijkt uit het jaarlijkse HR Trendonderzoek van Berenschot, Performa en AFAS Software onder ruim 2.000 HR-professionals. Hoewel de urgentie gemiddeld toeneemt, dringt het beleidsthema ook dit jaar nog niet door tot de top 10 van belangrijkste HR-beleidsthema’s.
Dit voorjaar zette Berenschot in opdracht van I-ZO (Intermediair voor Zelfstandig Ondernemers) de loonkosten van zorgmedewerkers af tegen de kosten voor inhuur van zzp’ers. Enerzijds om zzp’ers inzicht te geven in wat voor hen een reële kostprijs is. Anderzijds om duidelijk te maken dat medewerkers in loondienst meer kosten dan enkel het cao-uurloon. De vergelijking is tevens bedoeld om werkgevers te ondersteunen in het afwegingsproces.
Het aantal klachten over grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer is bij tien procent van de Nederlandse bedrijven en organisaties toegenomen. Zo blijkt uit het jaarlijkse HR-trendonderzoek van Berenschot, Performa en AFAS Software onder meer dan tweeduizend hr-professionals. Een kwart van hen ziet de behoefte aan vertrouwenspersonen groeien.
Veertig procent van de Nederlandse bedrijven en organisaties heeft beleid ontwikkeld om de CO2-afdruk van haar medewerkers te verminderen. Zo blijkt uit het jaarlijkse HR-trendonderzoek van Berenschot, Performa en AFAS software onder meer dan tweeduizend HR-professionals. Drie procent van de Nederlandse organisaties heeft zelfs een financiële regeling bedacht voor medewerkers die hun woning willen verduurzamen.
Werving en selectie, talentmanagement en verzuim vormen al jaren de top drie in het prioriteitenlijstje van de Nederlandse HR-professional. Zo blijkt uit het jaarlijkse HR-trendonderzoek van Berenschot, Performa en AFAS Software onder meer dan tweeduizend HR-professionals. Organisaties lijken niet verder te kijken dan deze prioriteiten terwijl de huidige krapte op de arbeidsmarkt in combinatie met andere ontwikkelingen om een andere aanpak vraagt.
Ze zijn echt nodig: moderne feedbacktoepassingen, big data-systemen en digitaal recruitment. Maar lang niet altijd en lang niet overal. In dit boek leiden deskundigen u naar wat echt nodig is aan HR-toepassingen voor uw goede, duurzame bedrijfsvoering en (gezond) personeel.
Het HR-Trendonderzoek gaat weer van start. Voor de vijftiende keer op rij kunnen HR-professionals deelnemen aan het grootste en meest toonaangevende onderzoek naar HR-trends, de hectiek op de arbeidsmarkt en de gevolgen van digitalisering.
Minder dan de helft van de mensen die in Nederland een HR-functie uitoefent, vindt dat leidinggevenden genoeg zorg dragen voor continue feedback. Hetzelfde percentage meent dat werkgevers afdoende hun best doen om een positieve en stimulerende werkplek te creëren. Dit alles blijkt uit een steekproef van AFAS, Performa en Berenschot onder bijna achthonderd HR-professionals.
Iets minder dan een derde van de Nederlandse werkgevers (27 procent) hanteert een diversiteit- en inclusiebeleid. Daarmee is er voor het tweede jaar op rij sprake van een stijging. Dat blijkt uit het jaarlijkse HR Trendonderzoek van Berenschot, Performa en AFAS Software onder ruim 1600 HR-professionals. Ondanks dat de urgentie gemiddeld groeit, duidt slechts negen procent van de werkgevers diversiteit en inclusie binnen de organisatie als hoge prioriteit.
Ondanks de flexibilisering van werktijden en de groeiende mogelijkheden tot remote werken vermindert de urgentie rondom digitalisering. Slechts 26 procent van de HR-professionals geeft aan digitalisering en IT-ondersteuning van de HR-processen binnen hun organisatie als hoge prioriteit te zien.
Heeft iedereen het gevoel dat zij er ook toe doen? Door de krappe arbeidsmarkt van nu, ervaart bijna de helft van de organisaties in Nederland niet alleen wervingsproblemen maar ook moeite met het behoud van medewerkers. Waar vorig jaar dit percentage nog op 21% lag, ligt dit in 2022 op 46% en loopt dit in 2023 op tot 58%.
Nu nucleaire energie zich kan verheugen in hernieuwde populariteit, was het dreigende tekort aan nucleaire experts aanleiding voor een interdepartementale werkgroep om op korte termijn een indicatief beeld krijgen van deze schaarste.
Door de krappe arbeidsmarkt van nu, verschuift de focus van HR-professionals niet alleen naar werven maar ook naar behoud van personeel. Inmiddels ervaart bijna de helft van de organisaties in Nederland moeite met het behoud van medewerkers.
De afgelopen twee jaren waren turbulent en de toekomst ziet er minstens zo veranderlijk uit. Reden te meer om vooruit te denken en personeelsmanagement strategisch te benaderen, zegt Hans van der Spek, senior managing consultant bij Berenschot. De tandem directie-hr heeft daarin een essentiële rol.
De effecten van de COVID-19-pandemie op de Nederlandse economie lijken mee te vallen. Zetten economen zich begin 2020 nog schrap voor een ongekende crisis, nu geeft onder meer het Centraal Planbureau (CPB) aan verrast te zijn door de veerkracht van de Nederlandse economie.
Een op de drie HR-professionals vindt dat hun werkgever hen onvoldoende advies en stimulans geeft op het gebied van bijscholing. Aan kosten of werkdruk ligt dit niet, zeventig procent ervaart dat er genoeg budget en tijd is om de eigen kennis te kunnen bijspijkeren.
Maar weinig HR-professionals in Nederland merken digitale veiligheid aan als een prioriteit binnen hun organisatie. De urgentie rond het thema neemt zelfs af. Slechts twaalf procent geeft aan dat dataveiligheid een prioriteit is.
De HR-professionals zijn zich in toenemende mate bewust van de positieve gevolgen van het nastreven van een divers medewerkersbestand. Dat blijkt uit onderzoek van Berenschot, Performa en AFAS Software onder meer dan tweeduizend HR-professionals.
In hoeverre heeft het coronavirus invloed gehad op de HR-agenda? Dat was dé grote vraag tijdens de dertiende editie van het HR Trendonderzoek, het jaarlijks terugkerend onderzoek uitgevoerd door Berenschot in samenwerking met Performa en AFAS. Verrassende uitkomst: er hebben zich geen grote verschuivingen voorgedaan. Wel blijkt de Nederlandse economie bijzonder veerkrachtig en is er zelfs weer sprake van krapte op de arbeidsmarkt.
Bijna alle grote sectoren voorzien een toekomst waarin het aantrekken van nieuwe medewerkers ingewikkelder wordt. Dat blijkt uit het jaarlijkse HR-trendonderzoek van Berenschot, Performa en AFAS Software onder meer dan tweeduizend HR-professionals.
Het zal u niet ontgaan zijn: in de HR-vakliteratuur komt u steeds vaker het Engelse begrip ‘employee experience’ tegen. Het is een gevleugelde term die in de praktijk van de HR-professional een steeds dominantere rol begint te spelen. Maar wat wordt er eigenlijk bedoeld met employee experience en wat heeft het te maken met de arbeidsvoorwaarden? Wat kan uw organisatie doen om haar werknemers via arbeidsvoorwaarden een goede employee experience te geven?
‘Wij willen starten met HR analytics, wat is de ideale opleidingsachtergrond voor de eerste HR analist die ik aanneem?’. Een tijdje geleden hoorde ik een HR manager deze vraag stellen op een congres. Econometrie of computer science, was de algemene consensus onder de aanwezigen. Mijn antwoord week wat af: ‘bedrijfskunde, liefst met HRM als specialisatie, en basiskennis van statistiek’.
Benchmarking kan worden gedefinieerd als het vergelijken van ken- en stuurgetallen met die van andere afdelingen (intern) of andere organisaties (extern) als basis voor besluitvorming en gerichte verbetering. Benchmarking staat de laatste jaren sterk in de belangstelling en het belang ervan neemt steeds verder toe. Ook binnen HRM wordt steeds meer gebruikgemaakt van benchmarks, zowel om te sturen op het rendement van HR-beleid als voor het bepalen van de omvang van de personeelsafdeling.
Er is geen arbeidsmarkt die krapper is dan die van de IT. Ondanks de coronacrisis blijft de vraag naar IT-professionals onveranderd hoog. Uit de 21e Salary Survey van AG Connect en Berenschot blijkt dat IT-professionals de gevolgen van deze krappe arbeidsmarkt sterk voelen. Ze ervaren een hoge werkdruk en praktisch elke professional wordt benaderd door recruiters.
61 procent van de Nederlandse organisaties heeft drastisch in moeten grijpen in hun HR-processen na het uitbreken van het coronavirus. De organisaties hebben HR-processen opgeschort of zelfs stopgezet. Dat blijkt uit een steekproef die gehouden is onder 150 HR-professionals afkomstig uit alle sectoren, uitgevoerd door Berenschot, AFAS Software en Performa.
Hoe krijg je mensen weer aan boord in het post-corona tijdperk? Hoe geef ik mijn personeel de regie over hun toekomst, in tijden van reorganisaties? Hoe laat ik het onderwijsaanbod beter aansluiten op mijn personeelsbehoefte? Zo maar drie van de vele actuele vraagstukken waar werkgevers momenteel mee worstelen.
Ondanks economische zorgen blijven sfeer en collegialiteit doorslaggevende factoren voor werkgeluk HR-professional. 57 procent van de HR-professionals maakt zich zorgen over de stand van de economie en dat percentage ligt zestien procent hoger dan vorig jaar. Dat blijkt uit onderzoek van Berenschot, Performa en AFAS Software onder bijna tweeduizend HR-professionals. In de factoren die de beroepsgroep van doorslaggevend belang achten voor het bepalen van hun werkgeluk is echter niets veranderd.
De Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) die dit jaar werd ingevoerd als vervanger van de Wet werk en zekerheid (WWZ), is voor salarisprofessionals het belangrijkste beleidsthema in hun werkzaamheden. Ruim drie op de vijf noemt de Wab als thema nummer één, terwijl bijna de helft (46%) van deze groep denkt dat deze wetgeving ook in 2021 het belangrijkste onderwerp zal zijn.
Salarisprofessionals zijn in grote mate tevreden over de informatievoorziening rond de invoering van de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW). Bijna zes op de tien professionals (58%) kwalificeert de informatievoorziening over deze noodmaatregel als ‘voldoende’, een derde (34%) zelfs als ‘goed’. Wel zag bijna 60% van de salarisprofessionals de werkdruk toenemen, mede als gevolg van de maatregelen die ingevoerd zijn ter bestrijding van Covid-19.
De salarissen stegen in 2019 met gemiddeld 2,3% ten opzichte van een jaar eerder. Dat is iets minder dan de toename van 2,5% die het CBS berekende. Ook de verwachte loonstijging in 2020 blijft uit. Dat blijkt uit het salarisonderzoek 'Wie verdient wat?' dat deze week voor de drieëntwintigste keer verschijnt. In het onderzoek worden de salarissen van 266 functies vergeleken.
Digitalisering gaat een nóg grotere rol spelen in de wijze waarop HR professionals medewerkers inzetbaar houden, nu ontslagen verwacht worden en werving stokt. Dat blijkt uit het onderzoek ‘HR-Trends 2020-2021’ van adviesbureau Berenschot, uitgeverij Performa en AFAS Software, waarbij aan bijna 2000 HR-professionals is gevraagd aan te geven wat voor hun organisatie de vijf belangrijkste HR-beleidsthema’s voor 2020 en 2021 zijn.
Donderdag 13 februari vond op het kantoor van Berenschot een kennissessie plaats voor HR-professionals met een focus op techniek, chemie of life sciences. De bijeenkomst werd georganiseerd door de vier partners van het jaarlijkse Beta Salaris Onderzoek: TW, C2W, CheckMark Labrecruitement en Berenschot.
HR-professionals in de sectoren openbaar bestuur en zorg & welzijn verwachten dat zij in 2020 meer hinder gaan ondervinden bij het behoud van medewerkers dan hun collega’s in andere sectoren.
Impact van digitalisering steeds groter op salarisadministratie en personeelszaken. Maar liefst 71 procent van de Nederlandse HR-professionals verwacht dat zijn of haar functie de komende tijd gaat veranderen.
In 2019 tast HR dieper in de buidel voor HR-technologie dan het jaar ervoor: maar liefst 56,5 procent van de respondenten geeft aan hier meer of veel meer aan uit te geven (2018: 41,0 procent). Voor 31,9 procent blijft het budget even groot, wat iets meer is dan afgelopen jaar (26,9 procent).
Dataveiligheid en digitalisering lage prioriteit voor HR volgens onderzoeksrapport.
Voor het eerst in jaren stagnatie in vraag naar nieuwe medewerkers, volgens HR-trends rapport.
De sterke economische groei en snelle technologische ontwikkelingen van de afgelopen jaren vragen veel van Nederlandse bedrijven en hun bestuurders. Digitalisering, innovatie en de arbeidsmarkt vormen in 2019 dan ook de belangrijkste strategische thema’s in de Nederlandse boardrooms.
Eén op de zes ambtenaren is actief op zoek naar een andere werkgever. En maar liefst twee derde van alle ambtenaren staat open voor een andere baan elders als ‘er een mooie kans’ voorbijkomt. Vooral vrouwen houden hun ogen en oren open. De wens en bereidheid de huidige werkgever te verlaten blijkt uit een voor de zomer gehouden onderzoek van Berenschot en Binnenlands Bestuur onder 1.200 ambtenaren.
De behoefte aan real time reporting, vergroting van compliance en de noodzaak van efficiëntere werkstromen jagen de versnelde inzet van ICT in de fiscaliteit aan. Onder het begrip ‘tax technology’ vallen informatietechnologieën als big data-analyse, kunstmatige intelligentie, robotisering en blockchain. Deze tweede digitale (r)evolutie voltrekt zich nu merkbaar binnen de fiscaliteit.
‘Voor verreweg de meeste werknemers blijft de boodschap inderdaad dat hun salaris achterblijft bij de economische groei,’ stellen Hans van der Spek en Rutger Verbeet vast in het onderzoek 'Wie verdient wat: 2018'. Zij zijn als adviseurs bij Berenschot verantwoordelijk voor de analyse van het nationale loongebouw. ‘Natuurlijk is sprake van een opgaande lijn, maar de handrem staat er toch strak op.’
Fien is verantwoordelijk voor zo'n beetje alle visuele reclame-uitingen van het bedrijf. Ze werkt 40 uur per week en verdient 2.250 euro bruto. 'Ik ben benieuwd naar een professionele blik hierop.'
Marketingmanager ziet het plafond van zijn salarisschaal dichterbij komen. Houdt het daar op voor hem of kan hij nog meer gaan verdienen?
De strijd om personeel zet zich in alle hevigheid voort, nu een krapper wordende arbeidsmarkt het invullen van vacatures steeds lastiger maakt. Huidige medewerkers binden én hen met het oog op de toekomst inzetbaar houden, krijgt bij organisaties dan ook steeds meer prioriteit.
In oktober 2016 voerde Berenschot in samenwerking met Sdu voor de eerste keer een onafhankelijk onderzoek uit onder notarissen, kandidaatnotarissen, notarisklerken en toegevoegd notarissen.