Senior consultant
Joachim Schellekens
Adviseur energietransitie
Adviseur op het gebied van energietransitie en governance met een bewezen geschiedenis van werken voor publieke en private klanten. Bekwaam in aardwarmte, waterstof, hernieuwbare energiebronnen, opslag, flex en in staat om zowel statistische als economische analyses uit te voeren. Ik ben een sterke communicator met een achtergrond in sociaal-economische en wiskundige vraagstukken. Tenslotte publiceer ik regelmatig whitepapers over bijvoorbeeld de EU-green deal.
Gemeenten hebben een centrale rol in het behalen van de klimaatdoelstellingen, maar vaak nog beperkt inzicht in de omvang van uitstoot binnen de eigen gemeentegrens en wat de mogelijkheden zijn c.q. invloed is om deze uitstoot te reduceren. Om goed te kunnen sturen op het behalen van de klimaatdoelen en om een haalbare ambitie vast te leggen is feitelijk inzicht in de huidige en verwachte toekomstige situatie een belangrijke basis voor goede besluitvorming. De CO2-monitor biedt deze inzichten voor gemeenten.
Welke zijn het, wat zijn de twistpunten en welke impact heeft besluitvorming op Nederland.
Gebruik van waterstof is niet nieuw in de Europese Unie: al decennialang wordt waterstof als brandstof en als grondstof gebruikt in verschillende industriële sectoren. Tot op heden is dit vooral fossiele (zogenaamde grijze) waterstof. Waterstof gemaakt uit fossielarme of hernieuwbare processen kan een grote rol spelen in de verduurzaming van veel sectoren. Daarnaast maakt het ons energieonafhankelijker, aangezien deze naast Europa in veel andere landen geproduceerd en naar Europa getransporteerd kan worden.
Op 6 juni gaat Nederland naar de stembus om zijn vertegenwoordigers in het Europees Parlement (EP) te kiezen. De uitkomst van deze verkiezingen hebben veel invloed op de koers van Europa de komende 5 jaar, en dus op Nederland. Om goed geïnformeerd een keuze te kunnen maken schrijft Berenschot informatieve publicaties én werken we samen met de AI stemhulp van OpenVerkiezingen.nl. Dit artikel gaat onder andere in op de sterke afhankelijkheid van de import van (fossiele) energie in de Europese Unie.
Na de verkiezingen van 6 tot 9 juni is het aan het Europees Parlement (EP) en de 27 Europese regeringsleiders om de Europese topbanen te verdelen. Dit betreft het voorzitterschap van het EP en de Europese Commissie, de voorzitter van de Raad van regeringsleiders, de Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid en mogelijk ook de nieuwe functie van Eurocommissaris voor Defensie. Op dit moment is niet bekend wie welke positie zal bekleden, welke politieke partij zich gaat inzetten om een specifieke positie te verkrijgen en wiens ambities opgeofferd worden in de strijd om deze politieke topfuncties. In dit artikel lichten we elke functie toe, lees je wie volgens ons de kanshebbers zijn en ook waarom wij denken dat juist zíj in aanmerking komen
Op 6 juni gaat Nederland naar de stembus om zijn vertegenwoordigers in het Europees Parlement (EP) te kiezen. De uitkomst van deze verkiezingen hebben veel invloed op de koers van Europa de komende 5 jaar, en dus op Nederland. Om goed geïnformeerd een keuze te kunnen maken schrijft Berenschot informatieve publicaties én werken we samen met de AI stemhulp van OpenVerkiezingen.nl. Dit introductie artikel gaat in op wat de Europese verkiezingen ook al weer inhouden, welke thema’s een rol gaan spelen en hoe de AI stemwijzer kan helpen om een keuze te maken.
In 2023 zijn alarmerende klimaatrecords gebroken. Bovendien schieten nationale klimaatplannen tekort om de wereldwijde temperatuurstijging tot 1,5 graden Celsius te beperken: zonder drastische veranderingen wordt opwarming van 3,0 graden eind deze eeuw werkelijkheid. Belangrijke oorzaak voor de continue opwarming van de aarde is het prijsverschil tussen groene alternatieven en fossiel grijs. Uit onze berekening blijkt echter dat de kosten van een EU-brede CO2-reductie van 90 procent in 2040 2,6 tot 5,8% van het Europese bbp bedragen. Vergeleken met de negatieve maatschappelijke effecten die optreden bij een 3,0 graden warmere aarde is dit naar verhouding zeer beperkt. We roepen eurocommissaris Hoekstra dan ook op om tijdens de COP28 het voortouw te nemen om die kloof te dichten en andere landen daarin mee te nemen.
Om klimaatverandering tegen te gaan, is afgesproken dat Nederland in 2030 ten minste 55% minder broeikasgassen uitstoot dan in 1990. Vier op de tien gemeenten zijn op weg de voor hun gemeente bepaalde reductiedoelstelling te halen. Dat blijkt uit een analyse door Berenschot dat de ontwikkeling van broeikasgasuitstoot voor gemeenten, provincies en RES-regio’s in kaart heeft gebracht. De Regionale CO2 Routekaart van Berenschot voorziet gemeenten van inzicht om hun voortgang te monitoren en indien nodig bij te sturen.
Netbeheer Nederland heeft, ondersteund door Berenschot en Kalavasta, de vier integrale klimaatneutrale toekomstscenario’s voor het Nederlandse energiesysteem in 2050 geactualiseerd. De uitkomsten laten een flinke elektrificatie zien, noodzaak voor opschaling van flexibiliteitsmiddelen en een rol voor klimaatneutrale waterstof als grondstof en back-up.
De energietransitie is in volle gang en ontwikkelingen volgen elkaar in hoog tempo op. Veel partijen zijn zoekende naar hun koers en positie in deze veranderlijke omgeving. Berenschot voert veel onderzoeken en adviesopdrachten uit om daarbij te ondersteunen. Dit levert veel inzichten op, die we jaarlijks met u delen. In 2023 is het tijd om daadwerkelijk keuzes te gaan maken. Ook rondom dit thema houden we u graag op de hoogte. Dit is inzicht 1.
2022 was zonder meer een tumultueus jaar voor Europa. Hoewel landen de coronapandemie en de (economische) gevolgen hiervan onder controle wisten te krijgen, werd de EU vroeg in het jaar verrast door de Russische inval in Oekraïne. Al snel hadden experts het over een Europa van vóór en na 24 februari 2022.
De lat in het Klimaatakkoord ligt hoog, zeker nu het kabinet het doel voor CO2-reductie in 2030 heeft aangescherpt tot minstens 55%. Bij het naderen van de deadline wordt steeds duidelijker dat die doelstelling met de huidige inspanningen niet bereikt wordt.
Het afgelopen jaar gingen Instituut Clingendael en Berenschot in het kader van het Fair Energy Transition for All (FETA) in gesprek met met Nederlanders die potentieel hard geraakt worden door de energietransitie en verschillende experts. Het doel hiervan was om meer inzicht te krijgen in de zorgen, opvattingen en behoeften van kwetsbare huishoudens en komen tot beleidsaanbevelingen. De conclusie in het vandaag gepubliceerde eindrapport luidt dan ook dat er een dringende en structurele aanpak van de EU, lidstaten en gemeenten noodzakelijk is – mogelijk zelfs een wartime mentality.
Analyse van de ontwikkeling van broeikasgasuitstoot voor gemeenten, provincies en RES-regio’s: inzicht in ‘startjaar’ 1990, monitor heden en prognose voor 2030.
Afgelopen jaar was zonder meer een turbulent jaar voor de Europese Unie. Zowel intern als extern werden de lidstaten op de proef gesteld.
Om op de Noordzee in de periode 2030-2040 windenergie effectief in te passen in het energiesysteem, moet tijdig bepaald worden waar (locatie) en op welke manier (elektriciteit of waterstof) deze capaciteit wordt aangesloten. De aanleg van nieuwe infrastructuur heeft namelijk een lange doorlooptijd.
De OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development) heeft van de Europese Commissie de opdracht gekregen om de consistentie en kosteneffectiviteit te meten van beleidsinstrumenten in de Nederlandse industrie die zich richten op het verduurzamen van de industrie richting 2050.
Samen met Bedrijfkracht hebben medewerkers van Berenschot gekeken hoe zij hun woning kunnen verduurzamen.
Voorjaar 2020 voerden we in een kort tijdsbestek een actualisatie en beleidsevaluatie uit van het advies ‘Zeeland in Stroomversnelling’ uit 2016 van de Commissie Structuurversterking en werkgelegenheid Zeeland. Ons rapport is direct benut bij het vormgeven van het compensatiepakket voor Zeeland vanwege het afblazen van de komst van een marinierskazerne naar Vlissingen.
De uitrol van een waterstofsysteem is omvangrijk, complex en de voorbereiding en uitvoering kosten veel tijd. Geen of slechte keuzes in het begin van het uitrolproces kan later de kosteneffectiviteit en het tijdig gereedkomen van het waterstofsysteem negatief beïnvloeden.
Het jaar 2020 is zonder meer een bewogen jaar geweest voor Europa vanwege de Green Deal, corona en de Brexit. En 2021 zal ongetwijfeld niet minder turbulent verlopen. Wat komend jaar op het Europese toneel wordt afgesproken, zal zonder meer ook impact hebben op Nederland.
Aardwarmte is een potentiële warmtebron die op veel plaatsen in Nederland een bijdrage kan leveren aan de energietransitie. De studie WARM heeft de potentie van aardwarmte in kaart gebracht zodat gemeenten en RES-regio's hiermee aan de slag kunnen. WARM is door Berenschot, Panterra Geoconsultants en TNO uitgevoerd in opdracht van EBN en haar Masterplanpartners DAGO, Stichting Platform Geothermie en Stichting Warmtenetwerk.
Afgelopen jaren is het aantal zonnepanelen gestaag gegroeid, zowel op daken als op landbouwgrond; en deze trend zet zich de komende jaren door. Berenschot en Kalavasta hebben een kosten-batenonderzoek uitgevoerd naar welke plaatsing van zonnepanelen de meeste meerwaarde biedt voor de maatschappij.