Analyse van de ontwikkeling van broeikasgasuitstoot voor gemeenten, provincies en RES-regio’s: inzicht in ‘startjaar’ 1990, monitor heden en prognose voor 2030.
Samenvatting
Om klimaatverandering tegen te gaan, heeft het kabinet ambitieuze plannen om de uitstoot van broeikasgassen terug te brengen. In lijn met de EU heeft Nederland zijn ambitie verhoogd, met als doel in 2030 ten minste 55% minder broeikasgassen uit te stoten dan in 1990. Het realiseren van deze opgave is een gedeelde verantwoordelijkheid van Rijk, gemeenten en provincies.
Van gemeenten en provincies wordt verwacht dat zij regie pakken in de klimaat- en energietransitie. Daarbij worden dan ook eigen doelen of ambities geformuleerd ten aanzien van het verminderen van de uitstoot van (alle) broeikasgassen zoals CO2. Om klimaatbeleid effectiever vorm te geven en de voortgang te monitoren, is heldere sturingsinformatie nodig. En daar ontbreekt het in veel gevallen aan.
Openbare bronnen bevatten namelijk onvoldoende informatie over de regionale uitstoot in het verleden (1990). Hierdoor ontbreekt een belangrijk referentiepunt. Daarnaast wordt er alleen landelijk een voorspelling van de toekomstige uitstoot (2030) gemaakt. De effecten van lokale keuzes en beleid zijn hierin niet zichtbaar. Om een haalbare ambitie vast te leggen en bij te kunnen sturen, is voor gemeenten, RES-regio’s en provincies inzicht vereist in de huidige situatie (2020) en de verwachte toekomstige ontwikkelingen. Om die reden heeft Berenschot een regionale CO2eq.-routekaart ontwikkeld, die de behaalde en verwachte reductie van de uitstoot van broeikasgassen in elke gemeente in beeld brengt.
Eerder bleek al dat Nederland op landelijk niveau de uitstoot onvoldoende dreigt terug te dringen. Nu is per gemeente inzichtelijk hoeveel uitstoot al is teruggebracht en of ze op koers zijn voor 2030.
Op dit moment zal slechts één op de vijf gemeenten naar verwachting in 2030 de CO2eq.-uitstoot met 55% of meer gereduceerd hebben, dat komt neer op 69 gemeenten. 23 gemeenten hebben nu al het landelijke reductiedoel van 2030 bereikt, voor een groot deel dankzij realisatie van de plannen voor zon- en windenergie en/of afname van uitstoot/ krimp van de industrie. In 11% van de gemeenten is de huidige uitstoot ten opzichte van 1990 juist toegenomen. Dat geldt met name in het westen van het land.
Duidelijk is dat op basis van de huidige plannen in veel gemeenten de uitstoot nog onvoldoende teruggebracht wordt om de klimaatdoelen te behalen. Dus zijn zowel nationaal als lokaal aanvullend beleid en maatregelen nodig om als Nederland onze bijdrage te leveren aan de (mondiale) klimaatopgave. In de regionale CO2eq.-routekaart is de uitstoot(reductie) inzichtelijk gemaakt per sector en klimaattafel. Gemeenten, provincies en RES-regio’s kunnen deze inzichten gebruiken om de voortgang van de energietransitie te monitoren en waar nodig bij te sturen. Op basis van deze informatie kunnen zij verkennen waar (effectief en doelmatig) aanvullende reductie mogelijk is en welke klimaatmaatregelen (bijvoorbeeld voortkomend uit een burgerberaad) hier het beste bij passen.
