Begin november 2020 diende het kabinet een wetsvoorstel in bij de Tweede Kamer voor een ‘ingroeiquotum’. Dit quotum is een streefcijfer voor de komende acht jaar en bedoeld om een meer gelijke man-vrouwverdeling te krijgen bij toezichthouders. Concreet moeten de raden van commissarissen (rvc’s) van beursgenoteerde ondernemingen dan voor minstens een derde (33%) uit vrouwen en voor minstens een derde uit mannen bestaan.
Benoemingen die niet bijdragen aan de vereiste evenwichtige samenstelling van de raad worden nietig verklaard. Daarnaast moeten de 5.000 grootste Nederlandse nv’s en bv’s zelf streefcijfers vaststellen voor de diversiteit in de samenstelling van het bestuur, de rvc en het senior management. Het wetsvoorstel is gebaseerd op een eerder advies van de Sociaal-Economische Raad, genaamd ‘Diversiteit in de top: tijd voor versnelling’.
Elkaar aanvullen en tegenwicht bieden
In het kader van het ingroeiquotum is de vraag ‘Hoe kan diversiteit in brede zin in rvc’s concreet gestimuleerd worden?’ zeer actueel voor de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW).
Diversiteit is een belangrijk thema voor rvc’s bij woningcorporaties, zo bleek uit een ledenonderzoek eind 2019’, aldus Albert Kerssies, directeur van de VTW. ‘Vandaar dat wij Berenschot gevraagd hebben concrete handvatten te geven hoe diversiteit onder onze leden bevorderd kan worden.
Sanne van den Bosch, managing director Toekomst van werk en organisaties bij Berenschot, voerde het onderzoek samen met haar collega’s Marlies Slingerland en Sherrin Groenendijk uit: “Ons uitgangspunt is dat de effectiviteit van een rvc mede wordt bepaald door de teamsamenstelling en de onderlinge samenwerking. Een goed functionerend team is een divers team, dat bestaat uit mensen die elkaar aanvullen én tegenwicht bieden. Waarin een balans is van denkbeelden, ideeën en werkhoudingen. Zodat een gezonde dynamiek ontstaat binnen de raad, hetgeen bijdraagt aan kwalitatief goed toezicht.”
Motieven voor diversiteit
Berenschot bracht een onderzoeksrapport uit, met daarin de resultaten van een literatuurstudie en interviews met rvc-voorzitters van woningcorporaties. Om tot nieuwe inzichten en best practices te komen, interviewden wij tevens rvc-leden uit andere sectoren, zoals zorg, onderwijs en kunst & cultuur, en (potentiële jonge) commissarissen met diverse achtergronden.
Acties en oplossingen diversiteitsvraagstuk
De roep om meer diversiteit binnen rvc’s te realiseren, is complex, stellen de onderzoekers: “Het is een maatschappelijk vraagstuk, waarin vele factoren een rol spelen en dat de inzet vereist van alle actoren die hieraan kunnen bijdragen.” Daarom ontwikkelde Berenschot actielijnen zowel voor de VTW als ook voor rvc-voorzitters, rvc-leden en executive searchbureaus. Deze staan samen met de oplossingsrichtingen in ons onderzoeksrapport.
Hier geven wij een verkorte samenvatting:
Vinden en bereiken van diverse kandidaten
Het vinden en bereiken van kandidaten met een divers profiel vraagt om de volgende acties:
- Deel succesverhalen en zorg voor rolmodellen, zodat kandidaten op de hoogte zijn van hun meerwaarde en potentie als toezichthouder.
- Laat een aantrekkelijke wervingstekst opstellen die inclusief is en waar divers talent zich in herkent.
- Maak een bewuste keuze hoe je je als raad profileert en wat je kandidaten kunt bieden met een divers profiel.
- Selecteer bewust een executive searchbureau dat investeert in een talentpool met diverse profielen en zich committeert aan de executive search code van ‘Talent naar de Top’.
Ondersteunen bij realiseren van diversiteit
Het helpen van kandidaten en rvc’s om diversiteit te realiseren, vraagt om de volgende acties:
- Identificeer of de juiste (levens)ervaring, kennis en expertisegebieden goed vertegenwoordigd zijn in de raad om toekomstbestendig te zijn, durf te vernieuwen.
- Investeer in een inclusieve en veilige cultuur waarin leden bewust zijn van hun eigen referentiekader en (onbewuste) vooroordelen.
- Creëer ruimte voor kandidaten met een ander geluid om mee te kijken en ervaring op te doen, bijvoorbeeld middels een traineeship.
- Erken het belang van opleidingen voor startende commissarissen. Dit kan in de vorm van een opleidingsprogramma, maar ook door nieuwe leden te koppelen aan een buddy met ervaring.
- Begin daar waar de urgentie duidelijk is (een diverse samenstelling van bewoners) en waar de raad professioneel genoeg is om in een diverse samenstelling te leren samenwerken.
- Stimuleer en faciliteer als voorzitter de beweging naar meer diversiteit, de rol van voorzitter is cruciaal.
Podcast website VTW
Nieuwe podcast "Van kennis naar praktijk" over diversiteit in de RvC met drie gasten: Marlies Slingerland en Anke van Rossum (Berenschot) en Esther Stomphorst (lid RvC De Key).
Wat houdt dat begrip "diversiteit" nu eigenlijk in voor een toezichthouder? Op welke aspecten kan een RvC meer divers worden? In opdracht van de VTW heeft Berenschot onderzoek gedaan naar aspecten van diversiteit: man/vrouw; andere culturele achtergrond; en jong/oud.
