Gemeente Amsterdam is bezig met het aardgasvrij maken van haar buurten. Eén van de technische oplossingen om dit te bereiken, is een collectief warmtenet. Er is inmiddels veel energie en tijd gestoken in de afspraken met woningcorporaties, maar de particuliere woningeigenaar bleef onderbelicht. Reden voor gemeente Amsterdam om in het najaar van 2023 Berenschot te vragen hen te helpen om het aanbod voor particuliere woningeigenaren te optimaliseren.
Verbetermogelijkheden in kaart brengen
Om tot een optimaal aanbod te komen, hebben we gekeken naar vier verschillende thema's; techniek, financiën, ontzorging en communicatie. In vijf werksessies is per thema gekeken naar wat de gemeente en/of haar samenwerkingspartners kunnen aanbieden en zijn verbetermogelijkheden besproken. Bij de samenwerkingspartners bleek veel kennis te zitten op het gebied van het aanleggen van warmtenetten en de communicatie richting bewoners.
Ik vind het prettig dat jullie strak zijn op proces en inhoud én een sfeer creëren die zorgt dat wij als partijen prettig kunnen samenwerken
- Projectleider, gemeente Amsterdam.
Van brainstorm tot lessons learned
In de eerste sessie hebben we in korte brainstorms de verschillende bewonersperspectieven behandeld. Uitkomst van de sessie was dat we in kaart hadden waarom het aanbod van een warmtenet nu niet aantrekkelijk zou zijn voor particuliere woningeigenaren en wat de gemeente en/of samenwerkingspartners kunnen bieden om het aanbod aantrekkelijker te maken.
In sessie twee tot en met vier hebben we specifieke onderdelen verder uitgediept. Vragen die hier aan bod komen waren: hoe ziet het financiële plaatje eruit voor verschillende warmtealternatieven, wanneer moeten bewoners waarover geïnformeerd worden en hoe kan het aansluiten op een warmtenet zo min mogelijk overlast veroorzaken voor bewoners? Daarbij hebben we onze resultaten om het aanbod te verbeteren ook getoetst bij bewoners via VvE- bijeenkomsten.
De laatste sessie was gericht op het ophalen van de lessons learned. Om de opbrengsten nog bruikbaarder te maken, hebben we met elkaar lessen geformuleerd die de gemeente en de samenwerkingspartners ook mee kunnen nemen in andere trajecten.
Krachtig verhaal voor woningeigenaren
Het aanbod en de lessen hebben we gebundeld in een visueel rapport. Per onderdeel (financiën, techniek, ontzorging en communicatie) zijn de verschillende mogelijkheden om het aanbod te verbeteren beschreven. Gemeente Amsterdam kan dit rapport gebruiken om de eigen buurtaanpak en het aanbod voor het overstappen op een warmtenet verder aan te scherpen.
Naast het visuele rapport hebben we het financiële verhaal zo beknopt en simpel mogelijk uitgelegd én hebben we een ‘Krachtig Verhaal’ geschreven dat als basis gebruikt kan worden voor de communicatie richting bewoners.
Helaas hebben we wel moeten concluderen dat het aanbod voor particuliere woningeigenaren voor een warmtenet moeilijk aantrekkelijk te maken is, zolang het – ondanks meerdere subsidies – financieel niet aantrekkelijk blijft voor eigenaren om over te stappen op een warmtenet.